از نوازندگی تا رانندگی و جوشکاری ساختمان

موسیقی نو: آراس رجبی نوازنده، آهنگساز و پژوهشگر موسیقی ایرانی در گفتگو با خبرنگار مهر، ضمن اشاره به شرایط نابسامان فعالیت‌های حمایتی از هنرمندان فعال موسیقی ایرانی درباره کارهای جدیدش توضیح داد: «مدتی پیش کتاب تخصصی و آموزشی در حوزه نی نوازی از مبتدی تا متوسطه را در ۲۵۱ صفحه منتشر کردم که شامل ۶۲۴ اتود و ۴۰۰ درس در قالب ملودی موسیقی نواحی ایران بود که سعی شده در این زمینه تفکیک‌های مورد نیاز صورت پذیرد. خوشبختانه روند تدوین و تنظیم این کتاب آموزشی هم به گونه‌ای بود که با استقبال خوبی هم از سوی مخاطبان اثر مواجه شد چرا که من در این کار پژوهشی-آموزشی تلاش کردم شرایطی را ایجاد کنم که روند آموزشی مورد نظرم در قالب استاندارد و آسان‌تری پیش روی هنرجویان قرار گیرد.»

وی درباره نحوه انتشار این کتاب بیان کرد: «آنچه برای پژوهش این کتاب صورت گرفته از سال ۹۴ آغاز شده که در همان زمان نیز آماده چاپ بود اما چون ناشری حاضر نمی‌شد از این کار حمایت کند بنابراین بیش از پنج سال طول کشید که توسط ناشر به مرحله انتشار برسد. حتی همین شرایطی هم که اکنون به عنوان چاپ کتاب مطرح می‌کنم به گونه‌ای است که بنده هیچ گونه منفعت مالی به عنوان حق التالیف از این اثر ندارم و امتیاز کامل کتاب را به ناشر واگذار کردم که حداقل بتواند به مرحله نشر برسد. چرا که نه لابی قدرتمندی برای مذاکره با ناشران داشتم و نه پولی که بخواهم بر اساس آن نسبت به چاپ گسترده‌تر و توزیع بهتر آن اقدام کنم. البته بماند که من مدت زیادی متوجه شده که از این نوع کارها در حوزه موسیقی نه تنها هیچ حمایتی نمی‌شود بلکه رفته رفته موضوع به این سمت رفته که عطای کار در این حوزه را باید به لقایش بخشید. کاری که بنده از مدتی پیش آن را انجام دادم و اکنون در حرفه شریف «رانندگی» و «جوشکاری ساختمان» فعالیت می‌کنم.

وقتی هیچ توجهی به هنرم نمی‌شود، وقتی خیلی‌ها هنر فست فودی را به هنر درست ترجیح می‌دهند و یا اگر هم نگاهی به این هنرها دارند من از لابی لازم برخوردار نیستم پس بهتر است که از این حرفه خارج شوم و فضای کاری خودم را دنبال کنماین پژوهشگر درباره دلایل خود برای تغییر گرایش شغلی خود از آهنگسازی و نوازندگی به سمت حرفه رانندگی و جوشکاری ساختمان گفت: من با افتخار اعلام می‌کنم که متاسفانه به دلیل شرایط بسیار اسف باری که در حوزه موسیقی با آن مواجه بودم، همانند بسیاری از هم وطنان شریفم به حرفه رانندگی روی آوردم. حتی علاوه بر این برای اینکه بتوانم از عهده خرج و مخارج زندگی ام با شرافت بر بیایم در برخی مواقع هم به حرفه انبارداری، مونتاژ کاری و جوشکاری ساختمان نیز روی آوردم. چرا که احساس می‌کنم دیگر نه من به موسیقی احتیاج دارم و نه موسیقی به من احتیاج دارد. وقتی هیچ توجهی به هنرم نمی‌شود، وقتی خیلی‌ها هنر فست فودی را به هنر درست ترجیح می‌دهند و یا اگر هم نگاهی به این هنرها دارند من از لابی لازم برخوردار نیستم پس بهتر است که از این حرفه خارج شوم و فضای کاری خودم را دنبال کنم.»

رجبی با اشاره به وضعیت نابسامان حوزه موسیقی کشور ادامه داد: «من واقعاً اشتباه کردم که از همان ابتدا موسیقی را در مسیر شغلی زندگی ام قرار دادم. چون همسر و فرزند من اکنون به موسیقی احتیاج ندارند. آنها هزینه‌هایی دارند که من باید از پس این هزینه‌ها بر بیایم پس رانندگی و جوشکاری ساختمان که برایم آورده مالی دارند، بیشتر خوشحالم می‌کند. تا کار در حوزه موسیقی که هیچ تهیه‌کننده و ناشری حاضر نیست با من و امثال من که چهره نیستیم همکاری کند. من تخصص آهنگسازی داشتم، من با افراد و هنرمندان زیادی کار کردم که هرکدام نقش موثری در حوزه موسیقی داشتند و دارند اما وقتی به گذشته نگاه می‌کنم می‌بینیم مسیر اشتباهی را انتخاب کردم. مسیری که برایم بسیار ارزشمند بود اما وقتی دیدم لابی لازم را برای عرضه آثارم ندارم ترجیح دادم به فکر کار دیگری باشم. من حتی تصمیم داشتم مهاجرت کنم اما چون همین کار هم هزینه می‌خواهد بنابراین راه دیگری پیش روی خودم نمی‌بینم جز تغییر شغل. البته این قاعده فقط مختص بنده نیست. کما اینکه در این زمینه همکاران دیگری هم هستند که فعلاً این گونه زیستن را برای زندگی خود انتخاب کرده‌اند.»

این نوازنده و آهنگساز در ادامه صحبت‌های خود گفت: «چند وقت پیش که در ساختمان مشغول کار بودم به من خبر دادند که زمان رونمایی کتابم فرا رسیده و من می‌بایست در مراسم رونمایی کتاب حضور داشته باشم. اما شاید باورش سخت باشد که من به آن برنامه نرفتم. چون برایم کار در ساختمان به دلیل حقوقی که از بابت کار در آن دریافت می‌کنم مهم‌تر بود. بنابراین به دوستان گفتم جوشکاری دارم و نمی‌توانم بیایم. چون این کارها را دیگر شوخی می‌دانم. این شرایطی که برایم به وجود آمده اصلاً اغراق‌آمیز نیست و واقعیت جامعه‌ای است که درصد کمی از اهالی موسیقی در آن از شرایط بهتر و مناسب‌تری برخوردارند.

من بر این باورم طی سال‌های آینده به دلیل همین فقدان حمایت‌ها و بی توجهی‌ها باید منتظر نابودی کامل هنر مینیاتور و خوشنویسی و نگارگری و این هنرها بود. رجبی در بخش پایانی صحبت‌های خود اظهار کرد: دلم نمی‌خواهد برای نشان دادن وضعیت نامطلوب هنر سرزمینم فقط به موسیقی اشاره کنم که تبدیل به یک هنر فست فودی شده، روی صحبت من تمام هنرهاست. من بر این باورم طی سال‌های آینده به دلیل همین فقدان حمایت‌ها و بی توجهی‌ها باید منتظر نابودی کامل هنر مینیاتور و خوشنویسی و نگارگری و این هنرها بود. وقتی در مغازه‌های کتاب فروشی دیگر خریدن شاهنامه فردوسی و دیوان حافظ و گلستان سعدی معنا ندارد و فروشندگان حاضرند این کتاب‌ها را حتی به صورت نیم بها بفروشند، دیگر کتاب آراس رجبی چه جایگاهی در این شرایط نابسامان دارد که بخواهم دغدغه‌اش را داشته باشم؟ وقتی کتاب این بزرگان برای بسیاری از مردم از درجه اعتباری برخوردار نیست و تبدیل به کادوهای نفیس که فقط کاربرد هدیه دارند شده ما چه کاره‌ایم که بخواهیم ادعایی کنیم. پس بهتر است که جور دیگری در فضا باشم و از موسیقی به شکل دیگری بهره برداری کنم. چون موسیقی من آنچنان از درجه اعتبار برخوردار نیست.

حضور در جشنواره موسیقی فجر و جشنواره موسیقی جوان، نوازندگی در تعدادی از گروه‌های تعزیه، حضور در فستیوال موسیقی اتنو در کشور سوئد و کسب رتبه دوم از بین پنجاه و هفت کشور، حضور در آلبوم‌های موسیقی «گرفتار» به آهنگسازی جلیل عندلیبی خوانندگی علیرضا افتخاری، «پنجره باز می‌شود» به آهنگسازی بابک شهرکی، «کیژی کورد» به آهنگسازی جلیل عندلیبی، «نگاه» به آهنگسازی ابراهیم نقدیان، «رقص نی» به آهنگسازی مسعود جاهد، «میهن» به آهنگسازی جلیل عندلیبی، آهنگسازی در حوزه‌های مختلف تئاتر و سینما، دستیاری فریبرز لاچینی در فیلم سینمایی «عروسک»، بازیگری در نمایش «آینه سکوت» به کارگردانی امین میری، بازی در فیلم «یک اشتباه ساده» به کارگردانی سمانه کیانپور، راه اندازی گروه موسیقی «َشفق» در سال ۸۰، اجرای کنسرت در کشورهای عراق. ترکیه و پاکستان، ساخت موسیقی برای مینی سریال «شب عید» به کارگردانی سعید آقاخانی، بازی در فیلم «کسوف» به کارگردانی احد میر کرمی و ساخت موسیقی برای چند پروژه دیگری از جمله فعالیت‌های موسیقایی آراس رجبی طی سال‌های اخیر بوده است.