گفت و گو با علیرضا جعفری مرام، تهیه کننده موسیقی

 

موسیقی نو: میثم امیراصلانی– گفت و گو با او به آدم انگیزه و انرژی می دهد. از بس که امیدوارانه و امیدبخش صحبت می کند. او را از سال های دور می شناسم. آن زمان که به عنوان بازیگر در یکی از نمایش هایش حضور داشتم. “علیرضا جعفری مرام”،  فعال حوزه موسیقی، تاتر، انیمیشن و سینما از آن هنرمندانی است که اهل شکایت و غر زدن نیست. انتقاد دارد، اما هیچوقت بیکار نمی نشیند. شما هم گپ و گفت من و او را در ادامه بخوانید:

 

 

وقتی در گوگل جستجو می‌کنی، علیرضا جعفری مرام را بیشتر فعال حوزه تاتر و سینما می‌بینی. چه شد که وارد عرصه موسیقی شدید؟

به طور کلی رشته های هنری ذاتا هنر محسوب می شوند . به نظر من خیلی از هم فاصله ندارند. درست است که هر کدام رشته های تخصصی خودشان را دارند و توی شاخه خود قرار می گیرند، در کلیت هنر هستند. کما اینکه من به واسطه رشته شغلی ام و مشغولیتی که در سالهای کاریم داشته ام که مدیریت هنری مجموعه فرهنگسرای نیاوران را عهده دار هستم، لازم بود که طی این سالها با تمام رشته های هنری یک دست و پنجه ای نرم بکنم و شناختی داشته باشم و در همه رشته ها یک سری مطالعه، تحقیقات و در برخی رشته ها اجراهایی را انجام دادم که خیلی از این وادی دور نباشم. از جمله نقاشی، مجسمه سازی، انیمیشن، نویسندگی نمایشنامه کودک و بزرگسال، فیلمنامه، تولید آثار هنری مختلف حتی تولید سازهای ابتکاری. حتی دستی در نوازندگی سازهای کوبه ای بردم. تهیه کنندگی موسیقی هم در ادامه همین ماجرا یکی دیگر از شاخه ها بود که سعی کردم وارد آن شوم. بد نبود. در سالهایی که مشغول این کار هستم از این کار راضی ام و خدا رو شکر موفقیت هایی هم داشتیم که امیدوارم همچنان باقی باشد. تهیه کنندگی موسیقی رو خیلی دور از رشته های دیگر هنری مثل کارگردانی تاتر و سینما نمی بینم. همانطوری که در سالهای گذشته کارگردانی تاتر و به ویژه طراحی صحنه سینما رو هم تجربه کردم.

 

 از لذت‌های این حوزه و برگزاری برنامه مو‌سیقی بگویید.

در خصوص لذت هایی که می تواند برنامه موسیقی داشته باشد نمی توانم بگویم با لذتی که در کارگردانی تاتر یا سینما هست یکی است. هر کدام لذت های خودش را دارد. موسیقی فقط به دلیل لطافت بیشتر و خشونت کمتر حسش به رشته های دیگر می چربد. شما در هر رشته هنری دیگر ممکن است حتی خشونت را هم بتوانی تجربه کنی ولی در رشته موسیقی به غیر از شاخه خاصش که ما با آن سر و کار نداریم، فضای معمول آن لطافت است و ظرافت. از این بابت لذت بیشتری دارد.

 

اصولا تهیه‌کننده موسیقی و یا کنسرت‌گذار چه کسی است؟

اول باید توضیحی بدهم؛ یک مقوله ای که متاسفانه از دید عوام به غلط جا افتاده که فکر می کنند تهیه کننده همان کسی است که پول می گذارد و کنسرت برگذار می کند. اول باید این را مشخص کنیم که تهیه کننده الزاما سرمایه گذار نیست. تهیه کننده می تواند سرمایه گذار هم باشد. مطلب بعد این که چه کسی می تواند در این حوزه باشد؟ من فکر می کنم که تهیه کننده موسیقی هم لازم است از موسیقی سررشته ای داشته باشد و خیلی نباید با این رشته بیگانه باشد. وگرنه هر کسی که پولی داشته باشد و بتواند گروهی را جمع کند می تواند اسم خودش را تهیه کننده بگذارد.آنجا دیگر آن شخص تهیه کننده یا هدایت کننده یک برنامه نیست. آن شخص درواقع سرمایه گذار است و گروهی را ساپورت مالی می کند که بتوانند برنامه ای را اجرا کنند. من سعی کرده ام در این سال ها تحقیقات و اطلاعاتی را در زمینه سازشناسی، ملودیشناسی، ترکیب صدا، چگونگی انتخاب قطعات و موسیقی های مختلف و موارد اینچنینی داشته باشم و بعد وارد این مقوله شوم. امیدوارم در ادامه هم بتوانم با مطالعه و تحقیق به کارم بپردازم.

 

در چه سالن‌هایی اجرا داشته‌اید؟ بیشتر منظورم تعداد مخاطب است. یعنی اجراهای شما معمولا با چند تماشاگر به روی صحنه می‌رود؟

سالن های مختلفی را تجربه کرده ام برای اجرای کنسرت. سالن های کوچک، بزرگ. ولی تالار وحدت همیشه یکی از بهترین گزینه ها بوده.  به خاطر امکاناتی که این سالن برای اجرای کنسرت دارد. خیلی از سالن ها روی ظرفیت کار کرده اند ولی امکانات چندان خوبی ندارند و در مقایسه با تالار وحدت شما روی هیچ سالنی نمی توانید حساب کنید. این تالار می توان گفت از هر لحاظ بهترین سالن کشور هست. به همین جهت متقاضی بیشتری دارد و در نوبت قرار گرفتن برای این سالن سخت تر است.

 

چرا کنسرت بانوان؟ از مشکلات کنسرت بانوان در کشور بگویید؟ بزرگ‌ترین مشکل چیست؟

چرا کنسرت بانوان؟ به جهت این که کنسرت بانوان هم یکی از برنامه های موسیقیایی است و فرقی با برنامه های دیگرندارد، با این اختلاف که مخاطب در این نوع برنامه خاص تر می شود. در کنسرت ویژه بانوان فقط بانوان به عنوان تماشاگر حضور دارند. به دلیل مسائل شرعی، قانونی و عرفی این برنامه تفکیک شده و مخاطب این برنامه تک جنسیتی یعنی بانوان هستند. و اما مشکلاتی که در اجرای این گونه برنامه وجود دارد، مشکلات کمی نیستند. مثلا شما در هر سالنی امکان برگزاری کنسرت بانوان ندارید. این نوع کنسرت در پایتخت در دو سه سالن بیشتر امکان اجرا و مجوز اجرا ندارد. مشکل بعدی این است که تبلیغات رسانه ای برای این کنسرت ها ضعیف است. چرا که نمی شود تصویربرداری و عکسبرداری جدی ای انجام داد. نمی شود ضبط صدا گرفت. کنسرت اجرا می شود و همان لحظه است و تمام می شود و نمی شود چیزی ثبت و ضبط کرد. بقیه ماجرا هم این است که چون همه اعضای گروه باید خانم باشند، گزینش شما سخت تر و دستتان بسته است. این که بتوانی در سطح حرفه ای افراد را پیدا کنی که همه خانم باشند خیلی دشوار است و باید جستجو و کنکاش بیشتری داشته باشی. یکی دیگر از مشکلات اصلی در کار بانوان مخاطب است. شما باید در حوزه محدودتری مخاطب داشته باشید و در این صورت طبیعی است که حجم مخاطبان شما کمتر می شود و در پر کردن سالن مقداری با دشواری مواجه می شوید و در تبلیغات هم نمی توانید از امکانات تبلیغاتی استفاده کنید. پس جذب مخاطب سخت است و تلاش و انرژی بیشتری را می طلبد.

 

آیا به اجرا در اندازه‌های بزرگ‌تر فکر کرده و آیا اقدامی انجام داده‌اید؟

در مورد اجراهای بزرگ تر باید عرض کنم که بله.من به اجراهای بزرگ تر فکر کرده ام. به اجراهای پیچیده تر و سنگین تر. البته هر چه کار سنگین تر وبزرگ ترمی شود به تبع آن هزینه های کار هم بیشتر می شود و نیازمند حمایت بخش های دیگر هم می شود که کار را سخت تر می کند. با همه این ها در صدد هستم که رفته رفته کارهای بزرگ تری در سبک ها و شیوه های مختلف موسیقی انجام دهم که الان در حال مطالعه و تحقیق پیرامون آن هستم.

 

آیا علاقه‌مند به برگزاری کنسرت در اماکن تاریخی و باستانی هستید؟

قبلا هنرمندان بزرگی در جهان چنین کارهایی انجام داده اند و بی دلیل هم نبوده. کشورهایی که از نظر باستانی قدمت زیادی دارند و هنرمندانشان درواقع قصد این را دارند که قدمت و پیشینه خود را به رخ دنیا بکشند. با این حرکت قصد این را دارند که نگاه هنرمندان و هنردوستان را به مسائل فرهنگی و ارزشهای نهفته در فرهنگشان را به نمایش بگذارند. قطعا ما هم دوست داریم این اتفاق بیفتد. شما در یونان، در ایتالیا و کشورهای بزرگ، حتی در ترکیه به خاطر جذب توریست، در اماکن باستانی خود چنین کارهایی انجام می دهند و باعث می شوند جمعیت زیادی که به بهانه دیدن کنسرت می آیند، از آن محل دیدن کنند و آن فضا را بشناسند. این اتفاق در مطبوعات و رسانه های مختلف انعکاس داده می شود و بارها و بارها در جاهای مختلف نمود پیدا می کند و این یکی از امتیازهای این کار هست. من هم دوست دارم کنسرت هایی را در شهرهای مختلف و مکان های تاریخی و باستانی داشته باشم.

 

اگر بخواهید چیزی را در این هنر-صنعت تغییر دهید، آن چیست؟

چیزی را نمی خواهم تغییر بدهم. به دلیل این که یک چیزهایی تغییر می کند که ما باید بتوانیم آن ها کنترل کنیم که تغییر نکند. از جمله سلیقه مخاطب که باید مراقبت کنیم که سطح سلیقه در موسیقی ایرانی و موسیقی درست، پایین نیاید. همان طور که در ذات این موسیقی سطح و قدمت و قداست باید رعایت شود. متاسفانه هر چه جلوتر می رویم این سطح سلیقه را برخی از خود هنرمندان پایین می آورند و مفهوم موسیقی به معنای واقعی را تغییر می دهند. ما باید تلاش کنیم که این سطح را بالا نگه داریم. این تمام کاری هست که اگر بتوانم انجام می دهم.

 

 

اجرای یک نمایش باشکوه روی صحنه که خودتان کارگردانی کرده‌اید شما را بیشتر به وجد می‌آورید یا اجرای یک کنسرت موسیقی با طراحی و تهیه‌کنندگی خودتان؟

در مورد این سوال باید بگویم اصولا ذات انسان این گونه است که دوست دارد آن چه را که خود خلق کرده را به معرض نمایش بگذارد و لذت ببرد. اما می توانم بگویم که هر دو تقریبا به یک اندازه می تواند من را به وجد بیاورد. چون تاتر هم حاصل تلاش من در کارگردانی است و تهیه کنندگی موسیقی حاصل تلاش من در جمع کردن یک گروه برای خلق یک اثر بزرگ است. این کار کار پیچیده ای است و درعین حال شیرین.

 

بازگشت مالی در کدام حوزه، امروز در کشور برای تیم برگزارکننده بیشتر است، تاتر یا کنسرت موسیقی؟

مشکل بزرگ این است که در هر دوی این کارها هزینه های بالا بازگشت مالی را ضعیف می کند. امروز هزینه ها به قدری بالاست که هر چقدر تلاش می کنی که این برنامه ها را بیشتر کنی، از سمت مقابل نیاز به مخاطب داریم و وقتی مخاطب شما تحت فشار اقتصادی هست، کمتر سراغ این برنامه ها می رود که در سبد تفریحی او قرار می گیرد. بنابراین شما نمی توانید تعداد کنسرت ها یا تعداد نمایش ها را بالا ببرید یا قیمت بلیط را افزایش دهید. چون ممکن است ریزش مخاطب اتفاق بیفتد. به همین خاطر است که اکثر دوستان هنرمند امروزه به برگزاری کنسرت- نمایش رو آورده اند. درواقع این دو هنر را با هم چنان ترکیب کرده اند که اگر کسی می خواهد برای یک برنامه فرهنگی هنری، یک بار هزینه کند و یک کنسرت ببیند که در حین آن تاتری را هم تماشا می کند یا برعکس. این ترفندی بوده که هنرمندان به کار برده اند و امروز درصد زیادی از هنرمندان به این صورت کار می کنند.

آیا به طراحی و ساخت یک کنسرت‌نمایش یا یک کار تصویری با موضوع موسیقی فکر کرده اید؟

در مورد تولید اثرکنسرت-نمایش، بله من چند طرح دارم که دوست دارم هرچه زودتر حداقل یکیشان را به صحنه برسانم که برنامه های کنسرت-نمایش بزرگی هستند. خیلی دوستشان دارم و سعیم بر این است که این کارها را بتوانم اجرا کنم. کنسرت-نمایش های جذابی خواهند بود به یاری خدا.

 

آیا قصد این را دارید در آینده کنسرتی با حضور ترکیبی خانم‌ها و آقایان اجرا کنید؟

قبلا خیلی زیاد این اتفاق می افتاد، اما الان وضعیت تغییر کرده. ما همچنان امیدواریم که این اتفاق بیفتد. چون هنر جنسیت نمی شناسد. هنر مقوله ای است که هر انسانی می تواند با آن ارتباط بگیرد و با آن روحش را تازه کند. هیچ تفاوتی بین زن و مرد در موسیقی نیست. خانمی که تار می نوازد و آقایی که تار می نوازد فرقی در خروجی کار ندارد. نوازنده فقط باید چیزی که می نوازد روح نواز باشد برای مخاطب. من امیدوارم که به زودی بتوانیم یک کنسرت ترکیبی با حضور آقایان و خانم ها در یکی از سالن های کشور به روی صحنه ببریم.

 

آیا علاقه‌مند به همکاری با آهنگساز یا خواننده مشخصی هستید؟

با حضور هنرمندان مطرح و بزرگ در رشته موسیقی، بله خیلی علاقه مندم که بتوانم به زودی با چند هنرمند بزرگ کار به صحنه ببرم. چند طرح و ایده هست که دارم نهایی می کنم تا ان شالله برای اجراشان و دریافت مجوزهای لازم زودتر به نتیجه برسم.

 

فعالان حوزه موسیقی چه کنند که حال این هنر کمی خوب شود؟

در مورد فعالان حوزه موسیقی که چه کارهایی باید انجام بدهند بهتر است بگویم مسئولین حوزه موسیقی کاری کنند که حال موسیقی مان خوب شود. چون هنرمندان و فعالان حوزه موسیقی کارشان را انجام می دهند و اگر که مسئولین این حوزه و حوزه های مرتبط کارشان را به درستی انجام دهند یا حداقل کاری به هنرمندان این رشته نداشته باشند، حال این رشته خوب می شود. البته خیلی هم حالش بد نیست و بیشتر مشکلات اقتصادی است که حال این هنر را خراب کرده. در کل تصمیم گیران خیلی می توانند تاثیرگذار باشند.

 

در آخر بگویید از آنچه نپرسیدم.

در آخر هم باید همین را تکرار بکنم که هنرمندان این رشته، مخصوصا بخش فرهیخته این رشته خودشان می دانند که باید با رشته تخصصی شان چه کنند، فقط لازمه اش این است که مسئولین کار را به کاردان بسپارند و اجازه دهند که هنرمند این رشته دستش باز باشد که بتواند کار انجام دهد و آن چیزی که دلش می خواهد را ارائه کند. بحث نظارت بحث دیگری است که در هر کشوری می تواند شکل دیگری داشته باشد. هنرمند نباید جلوی ایستگاه مترو بنشیند و ظرف سازش را باز کند تا پول جمع کند. امیدوارم روزی برسد که هنرمندان ما روی صحنه های بزرگ همیشه بدرخشند و مخاطب بتواند برای حال خوب خودش پولش را صرف هنر آن هنرمند بکند.