موسیقی فیوژن چیست؟ / تعریفی به زبان ساده

 

موسیقی نو: مریم رحیمی پور؛ در واقع ایده‌ی اولیه موسیقی «فیوژن»، به تعریف مشهورش یعنی تلفیق جز و راک، یک ایده‌ی تجاری بود که یکی از روسای کمپانی کلمبیا به مایلز دیویس پیشنهاد کرد: یعنی وارد کردن اِلِمان‌هایی از موسیقی فانک و راک داخل موسیقی جز. ریتم‌های پیچیده‌ی موسیقی فانکی «جیمز براون» و اسلای اند فمیلی استون (Sly and Family Stone) و سولوهای طولانی و خلاقانه‌ی «جیمی هندریکس» در آلبوم الکتریک لیدی لند (Electric Ladyland) دیویس را متقاعد کرد که راک و جز می‌توانند نقاط اشتراک دیگری به جز پس‌زمینه‌ بلوزی‌شان پیدا کنند.

نتیجه‌ تلاش مایلز برای تلفیق این دو موسیقی دو آلبوم  In a Silent Way و Bitches Brew در سال های ۶۹ و ۷۰ بود. این دو آلبوم کارنامه‌ هنری مایلز را احیا کرده است. موزیسین‌های با استعدادی مثل جان مک لافلین (گیتار)، چیک کوریا (کیبورد) و تونی ویلیامز (درامز) را به صحنه معرفی و نقطه‌ی آغاز موسیقی فیوژن شدند.

«فیوژن» بیش تر از این که یک تعریف علمی باشد یک اصطلاح جاافتاده است. اصطلاحی که به نسبت زمان و مکان می‌تواند تعریف متفاوتی پیدا کند. ولی شاید دقیق‌ترین تعریف برای فیوژن یا همان موسیقی تلفیقی چنین جمله‌ای باشد: «موسیقی‌ای که عناصر دو یا چند موسیقی که اشتراکات و تفاوت‌های مشخصی با هم دارند را با هم ترکیب کرده تا به صدای نویی برسد.»

سرآغاز موسیقی تلفیقی در ایران

«عباس مهرپویا» از آغازگران موسیقی تلفیقی در ایران بود. «مهرپویا» موسیقی را با آموختن عود از نوازنده‌ای عرب آغاز کرد و بعدها از معلمانی ایتالیایی و آلمانی گیتار زدن را آموخت اما نقطه عطف کار او زمانی‌ست که به هند سفر کرد و سیتار نواختن را فرا گرفت . مهرپویا به هندوستان سفر کرد و در جهت آشنایی با موسیقی آن کشور و یادگیری ساز سیتار که تا آن زمان یک ساز هندی محسوب می‌شد، مدت‌ها تحت آموزش اساتید مختلف و نیز مشاوره و راهنمایی سیتار نواز نام آشنای هندی «راوی شانکار» قرارگرفت و این ساز را به‌طور کامل آموخت. مهرپویا در بازگشت به ایران این ساز ایرانی الاصل را که بر طبق مدارک تاریخی توسط امیرخسرو دهلوی از ایران به هند برده شده و کم‌کم از موسیقی ایرانی خارج شده بود، بار دیگر وارد موسیقی ایران کرد و موفقیت‌های زیادی را در این زمینه کسب کرد. پس از آن آهنگ‌های بسیار متفاوتی را با نوای ساز سیتار و با آواز به سبک خاص خویش ارائه کرد. او در زمان خود تنها نوازنده چیره‌دست سیتار درایران بود و با تسلطی که بر آن داشت، کوشید که نوای این ساز را با نوای سازهای دیگر تلفیق کند و ملودی‌های تازه‌ای را بسازد. از دیگرنقش‌های مؤثر در شکل‌گیری موسیقی تلفیقی ایران، می‌توان به بعضی گروه‌های راک ایرانی مانند اوهام و باراد اشاره داشت.

عباس مهرپویا