ضرورت‌های مغفول مانده در حوزه «سرود»

موسیقی نو: «امید رهبران» از آهنگسازان و تنظیم کنندگان موسیقی کشورمان که طی سال‌های اخیر عمده فعالیت‌های خود را در عرصه ساخت سرود و آهنگ‌های انقلابی معطوف کرده در گفتگو با خبرنگار مهر به بهانه برگزاری جشنواره ملی و بین‌المللی «سرود»، با اشاره به شرایط این سال‌های سرود در کشور، گفت: پیروزی انقلاب و دوران دفاع مقدس حال و هوای خاصی بود و مردم شور و هیجان وصف ناپذیری داشتند. این شور و هیجان انقلابی نوع خاصی از موسیقی که همان آهنگ‌ها، سرودها و همخوانی‌های انقلابی بودند، را می‌طلبید. گروه خوانی و سرود احساس حماسی را به خوبی انتقال می‌داد به همین دلیل بود که در آن دوران سرو د و همخوانی جایگاه ویژه‌ای داشت و مورد اقبال مردم قرار می‌گرفت.

وی ادامه داد: پس از پیروزی انقلاب و با فاصله گرفتن جامعه از آن شور و هیجان انقلابی، سلیقه و انتخاب موسیقایی مردم نیز دچار تغییراتی شده است. البته که در دوران انقلاب سبک موسیقی سر ود با مضامین حماسی و انقلابی مورد توجه مردم بود و پس از انقلاب موسیقی‌های پاپ و عاشقانه در مرکز توجه قرار گرفتند. حتی خود من در دوران انقلاب تقریباً ۸ سال داشتم و خاطره‌ای که از آن دوران دارم مربوط به راهپیمایی‌ها و تظاهرات است که به همراه پدر در آن‌ها شرکت می‌کردم. آن دوران سرودهای انقلابی بسیار زیبایی ساخته و از رادیو و تلویزیون پخش می‌شد. یکی از سرودهایی که در ذهن من به عنوان یک خاطره خوب باقی مانده، سرود «خمینی ای امام» است. قبل از انقلاب نیز از سال‌های بسیار دور قالب هنری سرود وجود داشت و سرودهای ملی در کشور ساخته شده بود. برای مثال سرود ملی است که به دستور ناصرالدین شاه و ساخت مارش این سرود توسط آلفرد لومر استاد فرانسوی موسیقی انجام شد.

رهبران با بیان اینکه توجه به سرود در محیط دانشگاهی و آکادمیک به عنوان یک رشته علمی ضرورتی ندارد، عنوان کرد: دلیلی برای پرداختن به سر ود در محیط دانشگاهی وجود ندارد. امروز در دانشگاه آهنگ‌سازی، سلفژ، صداسازی و موسیقی به طور کامل آموزش داده می‌شود. یک خواننده می‌تواند دوره‌های تخصصی سلفژ، صداسازی و آهنگ‌سازی را بگذراند و پس از گذراندن این دوره‌ها از تخصص خود در زمینه ساخت سرود استفاده کند. حتی اعضای گروه سرود هم می‌توانند این مهارت‌ها را آموخته و از آن در سرود استفاده کنند بنابراین نیازی به تدریس سر ود در دانشگاه نیست به این دلیل که همه عناصر تشکیل دهنده سرود امروز در محیط آکادمیک آموزش داده می‌شود.

این آهنگساز با بیان اینکه جشنواره ملی و بین‌المللی سرود به بهتر دیده و شنیده شدن سرود کمک می‌کند، اظهار کرد: این جشنواره کمک بسیار خوبی در دیده شدن این نوع از موسیقی است. وقتی گروه‌های مختلف سرود احساس کنند که جایی برای بهتر دیده شدن وجود دارد انگیزه بیشتری برای ارتقای کار خود پیدا می‌کنند. از سوی دیگر و به دلیل اینکه سرودهای تولیدشده در جشنواره مورد ارزیابی و داوری قرار می‌گیرد، همین مسئله باعث می‌شود تولیدکنندگان این آثار تنها به کمیت فکر نکنند و بهبود و ارتقای کیفیت آثار را نیز در دستور کار خود قرار دهند. از این جهت جشنواره رقابت سالم و مؤثری را بین گروه‌های سرود ایجاد می‌کند.

وی تاکید کرد: در حال حاضر نمی‌توان گفت تمام سرودهایی که تولید می‌شود محتوا و مفاهیم فاخری دارند. به این دلیل که اکثر گروه‌های سرود به فکر تولید بیشتر هستند و آنچنان که شایسته است به کیفیت اثر توجه نمی‌کنند. ارتقای کیفیت اثر موسیقایی مانند سرود به عناصر متعددی از جمله شعر، ملودی، تنظیم و خواندن اعضای گروه بستگی دارد. در تولید یک اثر فاخر همه این عوامل باید در بهترین حالت خود قرار بگیرند.

رهبران با اشاره به ضرورت تلفیق مناسب شعر و ملودی، عنوان کرد: آنچه در تلفیق شعر و ملودی اهمیت دارد، آشنایی ملودی‌ساز با شعر، وزن‌ها و سبک‌های مختلف شعری است. ملودی‌ساز در تنظیم یک ملودی باید به مضمون و محتوای شعر و ارتباط آن با ملودی که ساخته می‌شود، توجه کند. ملودی باید در هماهنگی با وزن شعر، مصرع‌ها و ابیات ساخته شده و متناسب با مضمون شعر باشد. ملودی در مضامین مختلف ملی، حماسی، مذهبی و یا عاشقانه متفاوت است و به عنوان مثال نمی‌توان یک ملودی عاشقانه و آرام را روی یک شعر حماسی و انگیزه بخش سوار کرد. بر این اساس می‌توان گفت اگر تلفیق شعر و ملودی به درستی صورت نگیرد، شعر و محتوا نابود می‌شود.

رهبران در پایان تصریح کرد: آموزش موسیقی و سرود را باید از مدارس آغاز کرد، آموزش و پرورش می‌تواند در این زمینه نقش آفرینی کند. البته امروز هم در برخی مدارس گروه‌های سرود تشکیل می‌شوند و تحت نظر یک مربی فعالیت می‌کنند. اما این کافی نیست. آموزش موسیقی باید از دبستان به صورت آکادمیک صورت بگیرد، وقتی دانش آموزان با موسیقی آشنا شوند به طور طبیعی بهتر می‌توانند بخوانند و گروه‌های سرود بهتر و حرفه‌ای‌تری خواهند داشت و در آینده اتفاقات بسیار خوبی در این بخش از موسیقی رقم خواهد خورد.