گزارش اختصاصی «موسیقی نو» از زندگی و سال های مهم و تاثیرگذار استاد محمدرضا شجریان، استاد مسلم موسیقی ایران را بخوانید.
موسیقی نو: حمیدرضا ولیان؛ پرداختن به زندگی شخصیتی که بیش از ۶۰ سال زندگی هنری در ابعاد گوناگون داشته، دشوار است. دشوارتر زمانی است که شخصیت مورد نظر، چهره ای ملی و جهانی باشد که در عالی ترین سطح هنری زیسته است.
سخن از استاد محمدرضا شجریان است؛ او که در چنین روزی(اول مهر) به دنیا آمد و هر وجه از زندگی اش نیازمند توصیف است. خود را خاک پای مردم ایران می داست اما در دل و جان مردم ایران جایگاه رفیعی داشت . او که به تعبیر شاعر و ترانه سرای بلندآوازه فریدون مشیری خسرو آواز بود در پرونده مستقلی از امروز تا ۱۷مهر به هر یک از وجوه زندگی استاد محمدرضا شجریان می پردازیم که بی شک شناخته شده ترین، محبوب ترین و صاحب سبک ترین موسیقدان معاصر ایران است.
در اولین قسمت از پرونده ویژه زندگی استاد شجریان به سال نوشت زندگی او می پردازیم، اما مروری بر زندگینامه او را متفاوت از آنچه تقدیم می کنیم که معمولا در سایر رسانه های مکتوب مجازی و نوشتاری دیده و خوانده اید. فهرستی از سیر زندگی استاد شجریان از تولد تا پرواز:
– ۱۳۱۹ : تولد در اول مهرخراسان؛ مشهد مقدس
– ۱۳۳۱ : برای نخستین بار، صدای تلاوت قرآن او از رادیو خراسان
– ۱۳۳۲ : محمدرضا شجریان عنوان شاگرد ممتاز در بین دانش آموزان مشهدی
– ۱۳۳۶ : دانشسرای مقدماتی و آشنایی با یک معلم موسیقی برای اولین بار
– ۱۳۳۶: اجرای آوازهایی بدون ساز و نیز قرائت قرآن برای رادیو خراسان
– ۱۳۳۹ : دریافت دیپلم دانشسرای عالی
– ۱۳۳۹ : استخدام در آموزش وپرورش، تدریس در دبستان خواجه نظام‌الملک بخش رادکان ازتوابع چناران
– ۱۳۳۹ : نواختنِ سنتور نزد جلال اخباری و آغاز سنتور سازی و تحقیق برای بهتر کردن صدای سنتور
– ۱۳۴۰ : ازدواج با فرخنده گل‌افشان
– ۱۳۴۵ : شرکت در آزمون شورای موسیقی رادیو تهران
– ۱۳۴۶ : انتقال به تهران ، آشنایی با احمد عبادی ، حضور در کلاس اسماعیل مهرتاش ، آموختن خوشنویسی در انجمن خوشنویسان نزد ابراهیم بوذری
– ۱۳۴۶ : اولین اجرا و ضبط صدای او در۱۵ آذر، در برنامه «برگ سبز شماره ۲۱۶» از رادیو ایران
– ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۶ :ضیط و اجرای بیش از ۲۱۰ برنامه «گل ها»(۱۰، ۱۱)؛ «گل های رنگارنگ»(۴۷۲، ۵۴۱ الف، ۵۴۱ ب، ۵۴۴ ب، ۵۶۲ ب، ۵۶۷، ۵۷۲ ب، ۵۷۴، ۵۷۵، ۵۷۸، ۵۸۰ الف، ۵۸۰ ب )؛ «گل های تازه» (، ۲۳، ۲۵، ۳۱، ۳۷، ۴۲، ۴۸، ۵۳، ۵۴، ۵۸، ۶۰، ۶۵، ۶۶، ۷۱، ۷۲، ۷۵، ۷۷، ۸۵، ۸۷، ۹۲، ۹۷، ۱۰۰، ۱۰۲، ۱۰۴، ۱۰۶، ۱۰۷، ۱۲۱، ۱۲۳، ۱۲۵، ۱۲۸، ۱۳۳، ۱۳۸، ۱۴۰، ۱۴۲، ۱۴۴، ۱۴۷، ۱۵۱، ۱۵۳ الف، ۱۵۳ ب، ۱۵۴، ۱۵۶، ۱۵۸، ۱۶۰، ۱۶۲، ۱۶۶، ۱۶۹، ۱۷۱، ۱۷۵، ۱۷۶، ۱۷۸، ۱۸۰، ۱۸۴، ۱۸۲ الف، ۱۸۲ ب، ۱۸۵، ۱۸۷، ۱۸۸، ۱۹۰)؛ «یک شاخه گل»(۴۰۲، ۴۰۷، ۴۱۰، ۴۱۲، ۴۱۳، ۴۱۷، ۴۱۸، ۴۲۵، ۴۳۹، ۴۴۶، ۴۴۷، ۴۵۰، ۴۵۷ )؛ «برگ سبز»(۲۱۶، ۲۴۲، ۲۴۵، ۲۴۶، ۲۴۷، ۲۴۸، ۲۴۹، ۲۵۰، ۲۵۱، ۲۵۵، ۲۵۸، ۲۶۱، ۲۷۱، ۲۷۹، ۲۸۳، ۲۸۷، ۲۸۸، ۲۹۲، ۳۰۶ )؛ «گلچین هفته»(۲، ۳، ۶، ۷، ۱۰، ۱۴، ۱۷، ۱۸، ۲۱، ۲۲، ۲۳، ۲۴، ۲۶، ۲۹، ۳۰، ۳۲، ۳۴، ۳۷، ۳۸، ۴۰، ۴۱، ۴۲، ۴۳، ۴۴، ۴۷، ۴۸، ۴۹، ۵۰، ۵۲، ۵۳، ۵۴، ۵۵، ۵۷، ۵۸، ۶۰، ۶۱، ۶۶، ۶۷، ۶۸، ۷۰، ۷۱، ۷۲، ۷۳، ۷۶، ۷۷، ۷۸، ۷۹، ۸۰، ۸۱، ۸۲، ۸۳، ۸۴، ۸۵، ۸۶، ۸۸، ۸۹، ۹۳، ۹۴، ۹۶، ۹۸، ۱۰۰، ۱۰۴، ۱۰۵، ۱۰۷، ۱۰۹، ۱۱۱، ۱۱۴ )؛ «برنامه موسیقی ایرانی»(، ۲، ۹، ۱۰، ۳۱، ۳۲، ۳۳، ۵۳، ۵۴، ۵۵، ۹۶، ۱۰۴، ۱۰۵، ۱۰۶، ۱۰۷، ۱۰۸، ۱۰۹، ۱۱۰، ۱۱۱، ۱۱۲، ۱۱۳، ۱۱۴، ۱۱۵، ۱۱۶، ۱۱۷)؛ به مدت ۱۰ سال
– ۱۳۴۷ : تداوم آموزش خوشنویسی نزد حسن میرخانی
– ۱۳۴۷ : پس از مدت زمانی تدریس و مدیریت مدارس، انتقال به وزارت منابع طبیعی
– ۱۳۴۹ : اخذ درجهٔ ممتاز در خوشنویسی
– ۱۳۵۰ : آشنایی با فرامرز پایور و یادگیری سنتور و ردیف‌های آوازی صبا
– ۱۳۵۰ : آشنایی با شاعر معاصر سرپرست برنامه گل ها در رادیو، هوشگ ایتهاج (ه.ا سایه )
– ۱۳۵۱ : آشنایی با نورعلی‌خان برومند در برنامه گل‌ها و فراگیری شیوه‌ی آوازی سید حسین طاهرزاده
– ۱۳۵۱ : اجرای قطعه از خون جوانان وطن لاله دمیده با گروه شیدا به سرپرستی محمدرضا لطفی
– ۱۳۵۲ : یادگیری ردیف آوازی و شیوه‌های تصنیف‌خوانی نزد عبدالله دوامی
– ۱۳۵۲ : عضویت مرکز حفظ و اشاعه‌ی موسیقی به سرپرستی داریوش صفوت به همراه گروهی از هنرمندان همچون محمدرضا لطفی، ناصر فرهنگفر، حسین علیزاده، جلال ذوالفنون و داوود گنجه‌ای
– ۱۳۵۳ : اجرایی متفاوت در تصنیف «داروَگ» با آهنگسازی محمدرضا لطفی با شعری از نیمایوشیج
– ۱۳۵۴ : حضور در جشن هنر شیراز با همراهی محمدرضا لطفی و ناصر فرهنگفر اجرای کنسرتی در دستگاهِ «راست پنجگاه»
– ۱۳۵۵ : قطع موقت همکاری با رادیو به دلیل رویکردهای موسیقایی آن که به تعبیر شجربان کاباره ای بود
– ۱۳۵۵ : اجرای آلبوم استودیویی رباعیات خیام با دکلمه احمدشاملو و آهنگسازی فریدون شهبازیان
– ۱۳۵۵ : اجرای کنسرت جان جان با گروه شیدا درجشن هنر طوس در تیر ماه به آهنگسازی محمدرضا لطفی در دستگاه سه گاه
– ۱۳۵۶ : اجرای کنسرت به یاد عارف با گروه شیدا و آهنگسازی محمدرضا لطفی در بیات ترک
– ۱۳۵۶ : رتبه‌ی نخست در مسابقه‌ی تلاوت قرآن کشوری
– ۱۳۵۶ : اجرای کنسرت چهره به چهره با همکاری گروه شیدا و همنوازی محمدرضا لطفی در حافظیه شیراز در دستگاه نوا
– ۱۳۵۶: تاسیس شرکت دل آواز
– ۱۳۵۶: انصراف از همکاری با رادیو به دلیل ابتذال فرهنگی در رویکد تولید و پشتیبانی و پخش موسیقی
– ۱۳۵۷ : ملحق شدن و همکاری با گروه کانون چاووش
– ۱۳۵۷: انتشار چاووش ۱ به نام به یاد عارف
– ۱۳۵۷: انتشار چاووش ۲ قطعه شب نورد
– ۱۳۵۷ : اجرای آلبوم گلبانگ شجریان ۱(بت چین) با تنظیم فریدون شهبازیان
– ۱۳۵۷ : اجرای آلبوم گلبانگ شجریان ۲ ( دولت عشق ) به آهنگسازی حسن یوسف زمانی در دستگاه ماهور
– ۱۳۵۷ : انتقال از منابع طبیعی به رادیو
– ۱۳۵۸ : آشنایی با غلامرضا دادبه ایران‌شناس، نویسنده و استاد موسیقی و آواز ایرانی و از دراویش سلسله نعمت الهی ، تعالی و تحول در نگرش و جهان بینی فردی و اجتماعی
– ۱۳۵۸ : اجرای قطعه ربنا در دستگاه سه گاه ، مرکب خوانی و مقامات موسیقی عربی ، اجرای مثنوی خوانی در آواز افشاری در تیرماه به مناسبت ماه رمضان
– ۱۳۵۸ : جدایی از رادیو به دلیل نارضایتی از پخش بدون هماهنگی ربنا و تعطیلی کلاس های آموزش آواز
– ۱۳۵۸ : اجرای کنسرت و انتشار آلبوم دشتی با آخرین اجرای گروه پایور در تالار رودکی (وحدت) به آهنگسازی و سرپرستی فرامرز پایور و اجرای قطعه از خون جوانان وطن لاله دمیده
– ۱۳۵۸ : اجرای کنسرت سپیده با گروه شیدا و سرپرستی و آهنگسازی پرویز مشکاتیان و محمدرضا لطفی در دستگاه ماهور
– ۱۳۵۸ : انتشار چاووش ۶ «سپیده» (ایران ای سرای امید)
– ۱۳۵۸ : انتشار چاووش ۹ «جان جان» اجرا شده در ۱۳۵۵ همراه با گروه شیدا در جشن هنر طوس
– ۱۳۵۸ : اجرای آلبوم راز دل و بازخوانی قطعه از خون جوانان وطن لاله دمیده با تنظیم فرامرز پایور
– ۱۳۵۸ : اجرای آلبوم انتظار دل با همکاری گروه اساتید، به سرپرستی فرامرز پایور در آواز افشاری
– ۱۳۵۹ : اجرای کنسرت چاووش ۶ «عشق داند» با همراهی و نوازندگی محمدرضا لطفی در سفارت آلمان در تهران در آواز ابوعطا
– ۱۳۵۹ : اجرای بخش اول آلبوم خلوت گزیده با همکاری گروه اساتید و سرپرستی فرامرز پایور در دستگاه شور
– ۱۳۶۱ : اجرای آلبوم سرعشق با همراهی پرویز مشکاتیان و محمد موسوی
– ۱۳۶۲ : اجرای کنسرت آستان جانان در سفارت ایتالیا در تهران با آهنگسازی پرویز مشکاتیان در آواز بیات زند و آواز بیات کُرد
– ۱۳۶۳ : اجرای آلبوم پیغام اهل دل یا همایون‌مثنوی در دستگاه همایون و مرکب‌خوانی
– ۱۳۶۴ : انتشار آلبوم بیداد به آهنگسازی پرویز مشکاتیان در دستگاه همایون ، خوشنویسی بروشور آلبوم با استاد محمدرضا شجریان در فهرست پرفروشترین های سال
– ۱۳۶۴ : انتشار آلبوم آستان جانان
– ۱۳۶۴ :اجرای آلبوم جان عشاق به آهنگسازی پرویز مشکاتیان در بیات اصفهان
– ۱۳۶۵ : انتشار آلبوم سر عشق در دستگاه ماهور
– ۱۳۶۵ : اجرای آلبوم خراسانیات با همکاری گروه عارف و آهنگسازی پرویز مشکاتیان در راست پنجگاه و آواز دشتی
– ۱۳۶۵ : انتشار آلبوم نوا مرکب خوانی همراه با گروه عارف با آهنگسازی پرویز مشکاتیان در دستگاه نوا در فهرست پرفروشترین های سال
– ۱۳۶۶ : اجرای آلبوم دود عود آهنگسازی پرویز مشکاتیان، تنظیم کامبیز روشن‌روان و اجرای ارکستر سمفونیک تهران در دستگاه نوا
– ۱۳۶۷ : اجرای آلبوم دستان با همکاری گروه عارف و آهنگ سازی پرویز مشکاتیان در دستگاه چهارگاه و سه گاه
– ۱۳۶۷ : اجرای کنسرت طریق عشق با همکاری گروه دستان و آهنگسازی پرویز مشکاتیان درآواز افشاری و دستگاه نوا در پاریس
– ۱۳۶۷ : اجرا و انتشار آلبوم ساز قصه گو بخش اول به آهنگسازی فرامرز پایور در دستگاه سه گاه و بخش دوم همراه با کنسرتی به مناسبت بزرگداشت حافظ در دستگاه شور با همکاری محمدرضا شجریان و داریوش پیرنیاکان
– ۱۳۶۸ : انتشار آلبوم دود عود
– ۱۳۶۹: اجرای آلبوم دل مجنون(در بیات زند و افشاری)، پیام نسیم(در ابوعطا )، سرو چمان(در ماهور) در تورکنسرت آمریکا
– ۱۳۷۰ : انتشار آلبوم پیام نسیم اجراشده در کنسرت بوستون آمریکا
– ۱۳۷۰ : انتشار آلبوم دل مجنون
– ۱۳۷۰ : انتشار آلبوم سرو چمان
– ۱۳۷۰ : انتشار آلبوم خلوت گزیده
– ۱۳۷۰ :اجرای آلبوم دلشدگان
– ۱۳۷۱ : ازدواج با همسر دوم کتایون خوانساری
– ۱۳۷۱ : اجرا و انتشار آلبوم آسمان عشق همراه با گروه آوا به آهنگسازی محمدرضا شجریان و تنظیم داریوش پیرنیاکان و اولین اجرای رسمی با حضور پسرش همایون شجریان
– ۱۳۷۱ : انتشار آلبوم موسیقی فیلم دلشدگان در فهرست پرفروشترین های سال
– ۱۳۷۱ : اجرای کنسرت یاد ایام به آهنگسازی محمدرضا شجریان، داریوش پیرنیاکان و حاج قربان سلیمانی در دستگاه شور
– ۱۳۷۲ : اجرای کنسرت چشمه نوش در پاریس با همراهی محمدرضا لطفی و مجید خلج در دستگاه راست پنجگاه و مرکب خوانی
– ۱۳۷۳ : انتشار آلبوم بهاریه به آهنگسازی پرویز مشکاتیان، در دستگاه ماهور و چهارگاه ، اولین اثر با حضور همایون شجریان در آلبوم
– ۱۳۷۳ : اجرای آلبوم شب، سکوت، کویر به آهنگسازی و تنظیم کیهان کلهر و نوازندگان سنتی گروه آوا و مقامی خراسان (حاج قربان سلیمانی و…) در آواز دشتی و مقامات خراسانی
– ۱۳۷۴ : اجرای کنسرت قاصدک در پاریس و گوتنبرگ با همراهی همایون شجریان و آهنگسازی پرویز مشکاتیان در دستگاه راست پنجگاه و دستگاه ماهور
– ۱۳۷۴ : انتشار آلبوم یاد ایام
– ۱۳۷۴ : اجرای کنسرت در شهرهای ایران از جمله اصفهان، ساری ، شیراز ، سنندج
– ۱۳۷۴ : انتشار آلبوم جان عشاق
– ۱۳۷۴ : انتشار آلبوم پیغام اهل دل یا همایون‌مثنوی با همنوازی منصور صارمی و تنبک همایون شجریان و طراحی مژگان شجریان
– ۱۳۷۵: انتشار آلبوم درخیال به آهنگسازی مجید درخشانی در آواز بیات ترک
– ۱۳۷۵ : اجرای کنسرت رسوای دل با همکاری گروه آوا در شهر دبی در دستگاه سه گاه
– ۱۳۷۶ : انتشار آلبوم رسوای دل
– ۱۳۷۶ : انتشار آلبوم شب وصل با همخوانی همایون شجریان در دستگاه ماهور
– ۱۳۷۶ : انتشار آلبوم معمای هستی در دستگاه شور
– ۱۳۷۷ : انتشار آلبوم راست پنجگاه که در سال ۱۳۵۴ در جشن هنر شیراز اجرا شد
– ۱۳۷۷ : اجرای کنسرت آرام جان با همکاری گروه آوا در وین در مایه افشاری
– ۱۳۷۷ : انتشار آلبوم چهره به چهره که در سال ۱۳۵۶ در حافظیه در دستگاه نوا اجرا شد
– ۱۳۷۷ : انتشار آلبوم شب،سکوت، کویر
– ۱۳۷۸ : انتشار دو آلبوم به یاد پدر، تلاوت های اجرا شده درسال های ۱۳۵۷ و ۱۳۵۸و ۱۳۶۱ و ربنا ۱۳۵۸
– ۱۳۷۸: انتشار آلبوم آهنگ وفا با همکاری گروه آوا و هم آوازی همایون شجریان در دستگاه ماهور
– ۱۳۷۸ : دریافت جایزه افتخاری یونسکو به پاس خدمات فرهنگی
– ۱۳۷۸ : انتشار آلبوم آرام جان در مایه افشاری
– ۱۳۷۸ : انتشار آلبوم ارکسترال بوی باران به آهنگسازی حسین یوسف زمانی در دستگاه چهارگاه و آواز افشاری
– ۱۳۷۹ : اجرای تور کنسرت زمستان است با همنوازی حسین علیزاده و کیهان کلهر و همنوازی و هم آوازی همایون شجریان در مقام داد و بیداد از طرح ها و ابداعات حسین علیزاده در کالیفرنیا
– ۱۳۸۰ : انتشار آلبوم زمستان است
– ۱۳۸۰ : انتشار آلبوم بی تو به سر نمی شود با آهنگسازی حسین علیزاده و هم آوازی همایون شجریان در دستگاه نوا و بیات کرد
– ۱۳۸۰ : اجرای کنسرت فریاد با آهنگسازی حسین علیزاده و هم آوازی همایون شجریان در لس آنجلس آمریکا و در دستگاه راست پنجگاه و شور و همایون
– ۱۳۸۲ : انتشار آلبوم فریاد
– ۱۳۸۳ : اجرای کنسرت هم نوا با بم با همراهی حسن علیزاده، کیهان کلهر، همایون شجریان
– ۱۳۸۳ : اعلام ساخت مجتمع فرهنگی ، هنری باغ هنر بم به یابود شاگرد درگذشته اش در زلزله بم ایرج بسطامی
– ۱۳۸۴ :انتشار آلبوم ارکسترال جام تهی با آهنگسازی فریدون شهبازیان که در اوایل دهه ۵۰ در برنامه گل های تازه شماره ۷۷ (پرکن پیاله را ) اجرا شد در ماهور و آواز دشتی
– ۱۳۸۴ : اجرای کنسرت ساز خاموش ( در آواز دشتی ) و سرود مهر (در آواز بیات ترک و افشاری ) در تالار کشور تهران با همراهی و نوازندگی کیهان کلهر و آهنگسازی حسین علیزاده و هم آوازی همایون شجریان
– ۱۳۸۵ : اجرای تور کنسرت غوغای عشقبازان با همکاری گروه اوا به سرپرستی و آهنگسازی سعید فرجپوری در دستگاه شور و افشاری
– ۱۳۸۶ : انتشار آلبوم ساز خاموش
– ۱۳۸۶ : اجرای کنسرت در چند کشور اروپایی با همراهی گروه آوا
– ۱۳۸۶ : انتشار آلبوم سرود مهر در آواز بیات ترک و افشاری
– ۱۳۸۶ : اجرای کنسرت در تهران و اصفهان
– ۱۳۸۶ : انتشار آلبوم غوغای عشقبازان
– ۱۳۸۷ : ایجاد گروه شهناز یا حضور نوازندگان جوان با سازهای ابداعی استاد شجریان و سرپرستی مجید درخشانی
– ۱۳۸۷: دریافت جایزه پیکاسو ، دیپلم افتخار ونشان موتزارت از سازمان یونسکو
– ۱۳۸۷ : اجرای کنسرت رندان مست با گروه شهناز و سازهای ابداعی استاد شجریان و آهنگسازی مجید درخشانی در تالار کشور تهران
– ۱۳۸۸ : انتشار آلبوم ارکسترال آه باران در مایه دشتی در فرم و فضای موسیقی گل ها با تنظیم مزدا انصاری و نوازندگی فخری ملک پور و فرهنگ شریف
– ۱۳۸۸ : انتشار آلبوم رندان مست باهمکاری گروه شهناز و آهنگسازی مجید درخشانی در دستگاه همایون
– ۱۳۸۹ :انتخاب به عنوان یکی از ۵۰ صدای برتر جهان به انتخاب رادیوی عمومی ملی (NPR)
– ۱۳۸۹ :دریافت جایزه بیتا در مرکز مطالعات ایرانی دانشگاه استنفورد
– ۱۳۸۹ : اجرای تور کنسرت با گروه شهناز در چند کشور از جمله استرالیا، ترکیه، آمریکا
– ۱۳۹۰ : رونمایی از سازهای ابدایی در دفتر شرکت دل آواز
– ۱۳۹۰ : اجرای کنسرت با همکاری گروه شهناز و آهنگسازی مجید درخشانی در دستگاه همایون و ماهور در دبی
– ۱۳۹۰ : اجرای تور کنسرت در چند کشور اروپایی همراه با گروه شهناز
– ۱۳۹۰ : انتشار آلبوم مرغ خوش خوان با همکاری گروه شهناز و آهنگسازی مجید درخشانی
– ۱۳۹۳: دریافت نشان شوالیه ی لیاقت از کشور فرانسه
– ۱۳۹۴ : اعلام رسمی ممنوعیت اجرای کنسرت
– ۱۳۹۴: بستری شدن در بیمارستان کسری
– ۱۳۹۵: لغو کنسرتش در ایروان ارمنستان
– ۱۳۹۵ : اعلام ابتلا ۱۵ساله به سرطان در پیام نوروزی ویدئویی
– ۱۳۹۵: انتشار آلبوم طریق عشق با آهنگسازی پرویز مشکاتیان در فهرست پرفرشترین های سال
– ۱۳۹۶: ثبت ملی ربنا در سه گاه فارسی و مقامات عربی، مثنوی خوانی در مایه افشاری در فهرست ملی میراث ناملموس ایران
– ۱۳۹۸: انتشار آلبوم خراسانیات هفت ماه پیش از پرواز
– ۱۳۹۹ : آواز پرواز در اوج
کافیست نگاه و مروری بر فهرست سال شمار فعالیت های هنری استاد محمدرضا شجریان کنیم تا به گستره فعالیت برآمده از دانش و تجربه وسیع موسیقایی و هنری اش اندکی پی ببریم. بی شک هر کدام از فعالیت های فهرست شده نیازمند طراحی، برنامه ریزی ، هماهنگی و سازماندهی ، اجرا ، نظارت و… است. همگی این فعالیت های صرف وقت و انرژی را در وهله اول و تسلط و پویایی و نشاط علمی و عملی را وهله دوم و تعامل و ارتباط را در وهله سوم اقتضا می کند که محصول فکر و اندیشه و اخلاق مردی همچون شجریان است.
به فهرست مذکور اضافه کنید :
خزان: آهنگسازی امیر جاهد و حسام‌السلطنه مراد، اشعار از امیر جاهد، محمدتقی بهار، سیاوش کسرایی، شوریده اعمی شیرازی (فصیح الملک)، قره العین، تنظیم: فرامرز پایور
دیلمان : آهنگسازی رکن‌الدین مختاری، ابوالحسن صبا، نوازندگان: اسماعیل تهرانی، هوشنگ ظریف، مهربانو توفیق، رحمت‌الله بدیعی، کمال سامع، محمد دلنوازی، مدیر تولید: محمد اولیائی
آذرستون : نوازندگی محمد موسوی، اشعار از حافظ، باباطاهر و شعری منسوب به مولوی، مربوط به یکی از اجراهای خصوصی
در سوگ بنان : نوازندگی محمد موسوی، برگرفته از مراسم چهلمین روز در گذشت بنان، محمدرضا شجریان در مصاحبه با صدای آمریکا گفت: « مجموعه‌ای که با نام در سوگ بنان منتشر شده‌است اصلاً مربوط به مراسم غلامحسین بنان نیست و یک اجرای خصوصی است و در سوگ بنان اصلی اصلاً منتشر نشده‌است.»
قاصدک : نوزندگی پرویز مشکاتیان، همایون شجریان، آخرین همکاری شجریان و مشکاتیان، مربوط به یک اجرای زنده (کنسرت) با آهنگسازی پرویز مشکاتیان
شب سیاه : اثر خصوصی محمدرضا شجریان و شهرام ناظری با نوازندگی سه تار نامعلوم یا پرویز مشکاتیان یا احمد عبادی
طلوع محمد : اجرای محمدرضا شجریان به همراه ایرج و جمال وفایی
و آلبوم های متعدد دیگری که مستقلا یا اجازه برای انتشار رسمی نیافت و یا بدلائل مختلف از جمله: کیفیت صوت و ضبط، مسائل حقوقی، وسواس هنری استاد و… هنوز نوبت انتشار نیافته است. از آن جمله به فعالیت های استاد آواز ایران ، اجراهای متعدد خصوصی را نیز بیفزایید که برخی از آنها نه فقط در ردیف شاهکارهای اجراهای شجریان که در شمار ، ناب ترین آثار موسیقی کلاسیک ایران است. از جمله :
با یعقوب انوش و همایون شجریان – زلف تابدار
با بابایی – باده لعل – ۶ دی ۷۳
با بدیعی – خسته‌دل
با بدیعی – دل حزین
با بدیعی – دل سوخته
با بدیعی – همدم دل
با بدیعی – کنج عافیت
با بدیعی – بیابان عشق – ۳۱ مرداد ۶۵
با بدیعی – راه خیال – ۲ شهریور ۶۵
با بدیعی – چشمه ی خورشید – ۴ شهریور ۶۵
با بدیعی – صبح مشتاقان – ۷ شهریور ۶۵
با بدیعی – مرغ سخندان – ۸ شهریور ۶۵
با بدیعی – آتش سودا – ۹ شهریور ۶۵
با بدیعی – گنج شایگان – ۲۷ شهریور ۶۵
با بدیعی – چشم سیه
با بدیعی – مهر رخ
با بدیعی – میخانه و غم
با بدیعی – نگار سرمست
با بدیعی – راه خرابات
با بدیعی و جهانگیر ملک – مویه‌های غریبانه – ۱۷ تیر ۶۵
با لطفی و اعیان و عندلیبی – حریم یار
با بیگجه خانی – عروسی نسرین شجریان – ۱۷ فروردین ۶۵
با درخشانی – آفتاب خوبان – ۱۵ فروردین ۶۷
با درخشانی – عهد شباب – ۲۲ تیر ۶۸
با درخشانی – اهل کام و ناز
با درخشانی – اشک غماز
با درخشانی – بانگ نای و نی
با درخشانی – گرد و باد – ۲۵ مرداد ۶۸
با درخشانی – غم عشق
با درخشانی – کوی عشق – ۲۵ مرداد ۶۸
با درخشانی – کوی خرابات
با درخشانی – مهجوری عشاق
با درخشانی – مأمن وفا – ۹ دی ۶۸
با درخشانی – می صاف – ۲۶ مرداد ۶۸
با درخشانی – روز وصل
با درخشانی – سرگشته
با درخشانی – شکر و شکایت – ۳۱ مرداد ۶۸
با درخشانی و عندلیبی – کوی میکده
با درخشانی و عندلیبی – نسیم صبح – ۱۸ فروردین ۶۷
با درخشانی و عندلیبی – نسیم صبح – ۲ فروردین ۶۷
با درخشانی و محبی – شراب عشق
دوبیتی خوانی
با فخر – ای پیک پی خجسته
با جهانبگلو – اسرار خانقه – ۱۶ مهر ۶۲
با جهانبگلو – شهید عشق – ۱۱ مهر ۶۲
با عبادی – اشک لرزان
با عبادی و خرم و معینی – گلستان چشم – ۱۲ بهمن
با عبادی، خوانساری و کسایی – درگذشت همسر عبادی
با عبادی، ناهید، معروفی، شریف، خرم و افتتاح – خسرو خوبان
با عبادی، ناهید، شریف، یاحقی و محجوبی – کوی باده فروشان
با افتخاری – گل رخسار
با قیطانچیان – هم‌آوایی
با هابیل علی‌اف و تجویدی – ره عشق
با حمید طاهرزاده – کرشمهٔ حسن
با جهانشاه برومند، احتشامی، صنعتی و همایون – رموز مستی
با کسایی – آبگینه
با کسایی خانه موسوی – آیینه مهر آیین – تولد شجریان ۱ مهر ۵۸
با کسایی – بهار عمر
با کسایی – غوغای دل
با کسایی و سه تار – حکایت آینه – منزل شاطر رمضون
با کسایی – مهربانی جانان
با کسایی – سالگرد ادیب خوانساری – ۶ فروردین ۶۴
با کسایی – سنگ زیرین
با کسایی – شمع بالین
با کسایی – طریق کام بخشی
با کسایی و مشکاتیان – اسیران قفس – مهرماه
با کسایی و شهناز و فرهنگفر – خرمن عمر – ۲۳ اردیبهشت ۶۳
خاکسپاری نورعلی برومند
با لطفی – داغ دل
با لطفی – دیر مغان
با لطفی – گنبد افلاک
با لطفی جام عدل
با لطفی – زخم نهان
با مهستی – آتش شوق
با مارتا مانی زاده – اشتیاق
با مشکاتیان – بخت جوان
با مشکاتیان – خیال تو
با مشکاتیان – ندای میخانه – ۱۱ آذر ۶۱
با مشکاتیان – رنج خمار – ۴ فروردین ۶۳
با مشکاتیان – سرو روان
با مشکاتیان – سایهٔ بید – ۸و۹ آذر ۶۳
با مشکاتیان و مشرف‌زاده – سایهٔ شرف – ۱۲ آذر ۶۳
با مشکاتیان – شوریدگان
با مشکاتیان – یار دلنواز – ۲۴ اردیبهشت ۶۱
با مشکاتیان و جمشید محبی – آب حیات ۴ مهر ۶۳ تولد فرزانه
با مشکاتیان و موسوی – اهل کرم
با مشکاتیان و موسوی – درخت دوستی
با مشکاتیان و موسوی – فروغ رخ ساقی
با مشکاتیان و موسوی – کام تنگدستان – تولد همایون و مژگان – ۳۱ اردیبهشت ۶۱
با مشکاتیان و موسوی – میخانه و می
با مشکاتیان و موسوی – نفسی با تو (دولت وصل)
با مشکاتیان و موسوی – امید مراد – ۱۲ فروردین ۶۰
با مشکاتیان و موسوی – سرو آزاد
با مشکاتیان و موسوی و رسته – خراب غم – ۱۸ شهریور ۶۰
با مشکاتیان و موسوی و فرهنگفر – تولد شجریان – ۱ مهر ۵۹
با مشکاتیان و موسوی و فخر و فرهودی – شور عاشقی – ۴ آذر ۶۱[
با مشکاتیان و ناظری – شب سیاه
با موسوی – ایام غم
با موسوی – آذرستون – ۱۹ شهریور ۵۹
با موسوی – درد عشق
با موسوی – دل عاشق
با موسوی – دیده مشتاق – ۳ اسفند ۵۹
با موسوی – گلشن قدس – ۲۱ اردیبهشت ۵۹
با موسوی – جام جم
با موسوی – محرم دل – ۶۱
با موسوی – مذهب رندان
با موسوی – اجرای پیوستهٔ آوازهای آلبوم نوا مرکب خوانی
با موسوی – رند عافیت سوز
با موسوی – یار پریچهره – به یاد استاد بنان
با موسوی – زندان فراق
با موسوی و بدیعی – سرخوشان مست
با موسوی و بدیعی – شیرین‌دهنان
با موسوی و بهمن بوستان – گوهر هستی – ۲۸ اردیبهشت ۵۸
با موسوی و دادبه – برق غیرت – ۱۶ آذز ۵۸
با موسوی و دادبه – در سوگ فرزند دادبه (سوگ بنان)
با موسوی و عبادی – نرگس مست – ۲۸ مرداد ۶۰
با موسوی و عبادی و دادبه – غرور گل – ۷ دی ۶۱
با موسوی و لطفی – صبوحی زدگان
با موسوی و فرهنگ شریف – کنج قناعت
با موسوی و فرهنگ شریف – مرغ همایون
با موسوی و یاحقی – سیب زنخدان
با موسوی و ذوالفنون – آتش درون
با موسوی و ذوالفنون – دُرد نوش – ۱۳ تیر ۵۸
با موسوی و ذوالفنون – مخالفت – ۳۰ دی ۵۷
با موسوی، کسایی، شاهزیدی و رضا کسایی – مسند خورشید – ۱ آذر ۵۸
با موسوی، شهناز، پازوکی و ساغری – خوشه‌چین – ۱۲ دی ۶۱
با موسوی، یاحقی، شریف و عبادی – بزم خراباتیان
با موسوی، یاحقی و اکبری – ساغر می
با موسوی، یاحقی و شریف – عالم پریشان
با حسین عمومی – خرقهٔ آلوده – ۱۹ شهریور ۶۵
با حسین عمومی و قوی حلم – دلخسته – ۱۸ شهریور ۶۵
با عثمان محمدپرست
با رامین ذوالفنون – خندهٔ می
با سعید روحانی – حاجت رندان
با سنتورنوازی شجریان
با شهناز و محبی – نسیم سحر – ۶۲
با شهناز و پایور – حسن عشق
با شهناز، کسایی و تاج – طایر قدس – ۲۰ بهمن ۵۵
با شهریار صالح و مرتضی اعیان – غم هجران
ا شاپور نیاکان – همنشین دل – ۲۰ بهمن ۶۱
ا شاپور نیاکان – نگار شهر
با فرهنگ شریف و جهانگیر ملک – مرید خرابات – ۱۲ اسفند ۶۲
با تجویدی – مراسم فرهنگفر
با یاحقی – فراق
با یاحقی و جولایی – شمع مزار – ۲۶ تیر ۵۸
با یاحقی و پایور – شب هجران
با ذوالفنون هفتم برومند – دوش بی روی تو
با ذوالفنون – روز هجران – ۱۱ اسفند ۵۷
مشاهده این حجم از فعالیت متنوع هنری، به واقع اعجاب آور است. ذکر این نکته اهمیت دارد که بدانیم این فعالیت ها همه فعالیت های محمدرضا شجریان نیست؛ آموزش، جلسات متعدد کاری، سفرهای مختلف ، فعالیت های تفریحی ، پرورش گل و باغبانی، ساز سازی ، پژوهش و تحقیق و تتبع در موسیقی ایران و جهان، مشاهده اجراهای موسیقیایی در اقصی نقاط جهان ، اجراها و مصاحبه های رادیویی و تلویزیونی و مکتوب ، سخنرانی ها ، حضور در همایش ها و جمع های هنری و انجمن ها و… از جمله فعالیت های دیگر استاد در عمر پر برکت و پر ثمر و پربارش است.
سعی ما بر این است تا به بخشی از آن ها در پرونده های پیش رو بپرداریم. امید که این مجموعه که برای اولین بار در قالبی جامع و مُجمل در سالروز تولد خسرو آواز ایران، تقدیم می شود مورد استفاده و استقبال شما و همه علاقه مندان به استاد قرار گیرد.
.
سلام و با سپاس و درود بی پایان بر شما که این مطالب ارزشمند را در مورد استاد جان شادروان شجریان منتشر کردین . روحشان شاد و در آرامش
سلام. سپاس از حسن توجه شما