موسیقی نو – پایگاه خبری تحلیلی

 

 

 

موسیقی نو: حمیدرضا ولیبان؛ متولد شهر فرهنگ و تمدن و از میراث داران مکتب آوازی اصفهان، استاد «علی اصغر شاه زیدی» به تاریخ ۸ روز گذشته از مهر پاییز اصفهان در سال ۱۳۲۷ به دنیا آمد. خواننده و مدرس آواز که بیش از آنکه شهره عموم مردم باشد در بین خواص اهل موسیقی شناخته شده است.

او نیز مانند بسیاری از خوانندگان، صدایش را از پدر به ارث برده که اهل آواز بود و نی نیز می نواخت. او در خانواده ای اصیل، فرهنگی و هنری می زیست ودر خانه آن ها، از سخت گیری های معمول مذهبی که مانعی برای فعالیت در عرصه موسیقی آن دوران محسوب می شد، خبری نبود.  به گفته خودش از ۷ یا ۸ سالگی می خواند. ولی به طور رسمی یادگیری آواز را از ۱۳ سالگی شروع کرد.۸  سال از دوران نوجوانی اش صرف یادگیری موسیقی و آواز شد.

او از آموزش برنامه های رادیو با ردیف، دستگاه ها و گوشه های آوازی آشنا شد. آشنایی پدرش با استاد صاحب سبک و نام، خواننده پرصلابت و متخلق «تاج اصفهانی» زمینه مناسبی بود تا علی اصغر، فرصت شاگردی نزد استاد تمامی همچون تاج اصفهانی را به دست آورد. این دوره آموزشی بلافصل، ۱۱ سال طول کشید و او به ظرایف مکتب اصفهان چنان دست یافت که پس از آن او را میراث دار مکتب اصفهان می دانند. همشهری دیگر او سید عبدالرحیم اصفهانی نیز بهره برد. همشهری بودن و منش و اشتیاق و استعداد علی اصغر شاه زیدی موجب شد از اساتید یگانه ای همانند کسایی، شهناز و تجویدی هم بهره ها ببرد.

 

مانند استادش، استاد اخلاق، قبل از آواز

استاد علی اصغر شاه زیدی نیز همچون استادش تاج اصفهانی به اخلاق بیش از موسیقی توجه دارد و مشی و منش اخلاقی هنرمند را مهم ترین اصل برای یک هنرمند می داند. خصائصی که محدود به فعالیت های موسیقایی هنرمند نمی شود و همه ابعاد زنذگی اش را در بر می گیرد. چنانکه او در توصیف استادش که از او به ضرت استاد تعبیر می کند، می گوید :«حضرت استاد آقای تاج، موسیقی برایش مساله پنجم و ششم بود. او به اخلاق، طهارت و پاکی رفتار انسانی توجه داشت.»

استاد علی اصغر شاه زیدی در مکتب اخلاقی استادش آموخته های بسیار را اندوخت و آن ها را به شاگردانش منتقل می کند. او یکی از شناخته ترین خواننده های کشور است که در شاگردپروری بیش از  ۵۰ سال فعالیت می کند. می گوید :« من شاگردی دارم که ۳۸ سال است که در کلاس های درسم حاضر است» او هرگز مجذوب و فریفته درآمدزایی از هنرش نشد. نگاه بازاری و تجاری به هنر را آسیب می داند، «مسئله مالی این مشکل را ایجاد کرده که کسی به دنبال فراگیری این هنر نباشد.»

 

اهمیت و الویت شعر در آواز

مکتب اصفهان را به تاکید بر معانی شعر، مناسب خوانی و تحریرهای به جا می شناسند. شاه زیدی نیز همانند استادانش تاج اصفهانی، سید عبدالرحیم، طاهرپور و حسین عمومی بر شعر تاکید دارد. تاکیدی که بر شعر در مکتب اصفهان است بیش از آن پیزی است که در سایر مکاتب آوازی موسیقی کلاسیک ایران وجود دارد. این تاکید تا بدان پایه است که در آواز مکتب اصفهان که شهر هنرهاست ما با هنر مرصع خوانی مواجه هستیم.

تأکیدها، مکث ها و سکوت ها و یا متصل خواندن قسمت های مختلف از جمله ظرایف آوازی علی اصغر شاه زیدی در تأسی به شیوه اساتیدش است. نقلی از سیدعبدالرحیم از زبان استادشاه زیدی جالب توجه است:«اول شعر را تحویل بده بعد آن را تحریر بده! هیچگاه در شعر تحریر نده.»

گرچه شمار کنسرت ها و آلبوم های استاد شاه زیدی از تعداد انگشتان یک دست هم تجاوز نمی کند اما استقبال عمومی بسیاری که از آلبوم «چرخ گردون»، خصوصا قطعه «باغ مست و باغبان مست» شد نشان از توانمندی و اثر بخشی اجرای این استاد دارد.

او از هنرمندان نسلی است که با شعر و مفاهیم درون آن رابطه عمیقی برقرار می کردند و آنچه از حنجره شان بر می آمد حس و حالی بود که فقط از حنجره نبود بلکه از دل بود و لاجرم بر دل می نشست و می نشیند.

دغدغه همیشگی استاد شاه زیدی جوانان هستند و تلاش نزدیک به ۵۰ ساله او برای آموزش موسیقی و آواز کلاسیک ایرانی خصوصا در سبک اساتید و قدمای مکتب اصفهان دلیل همین دغدغه است. همین سخن کوتاه از او کافیست تا به عمق حساسیت استاد پی ببریم. «باز هم تکرار می کنم که جوان های نازنین، به داد فرهنگ برسید، چراکه اگر فرهنگ نداشته باشیم، دیگر چیزی نداریم. هویتی نداریم.. هویت ما به فرهنگ ماست.هویت من ایران و حفظ کردن فرهنگ ایران است.»

در برخی از مکتوبات تاریخ تولد استاد بیستم بهمن ذکر شده است اما در خانه موسیقی تاریخ تولد استاد علی اصغر شاه زیدی را هشتم مهرماه ۱۳۲۷ ذکر کرده اند.

امیدواریم شاگردانی که استاد پورش داده اند میراث دار شایسته ای برای فرهنگ و مکتب آوازی اصفهان باشند و مروج شایسته ای برای ترویج ارزش های اخلاقی که مورد توجه پیشینیان بوده است.