زندگینامه «حسین سرشار»؛ پایه‌گذار هنر اپرا در ایران و دوبلوری توانا

موسیقی نو: «حسین سرشار» در ۲۲ خرداد ۱۳۱۳ خورشیدی در تهران دیده به جهان گشود. وی دیپلم خود را از هنرستان عالی موسیقی در رشته موسیقی (اُپرا)  اخذ کرد و برای ادامه تحصیل به ایتالیا رفت و پنج سال در کنسرواتوار سانتاچیچیلیای رُم به آموزش دروس موسیقی و از جمله رشته آواز پرداخت و پس از پایان این پنج سال شاگرد اول کنسرواتوار رُم شد. سرشار پس از چند ماه متوجه شد که در ونیز کنکور بین المللی آواز برگزار می شود به همین دلیل به آنجا رفت و پس از انجام کار یکی از۶ برندگان بین المللی آواز شد در سال آخر تحصیلات نیز به ونیز رفت و یک اپرا از ژول ماسنه، (پرتره دو مانون) نقش دی گریگور را انجام داد. همچنین این موسیقیدان نامدار برای گذران زندگی و تامین هزینه های تحصیل در استودیوی «مرتضی حنانه» در ایتالیا که برای دوبله فیلم‌های ایتالیایی تاسیس کرده بود، مشغول به کار شد. همکاری سرشار و چند ایرانی دیگر از جمله «بهجت صدر» رنگ و بویی متفاوت به فیلم های ایتالیایی بخشید و صدای او با ویتوریو دسیکا و آلبرتو سوردی در خاطر سینما دوستان مترادف است در حقیقت صدای عالی، احساس عمیق و گرم و قابلیت در بازیگری، او را به درجاتی رساند که توانست بورس مجددی از دولت ایتالیا دریافت کند. بنابراین این دوبلور و موسیقیدان صاحب سبک که در کنسرواتوارسانتاچی چیلیا صدای خود را پرورش داده بود، توانست علاوه بر مدرک درجه اول هنری، مدرک فوق لیسانسِ اپرا را هم بگیرد و در ۱۳۴۳ خورشیدی به ایران برگردد. وی بعد از بازگشت آثار بسیاری از بزرگان موسیقی کلاسیک را روی صحنه خواند و آثاری از آهنگسازان ایرانی را هم در تالار رودکی اجرا کرد و در کنسرت‌هایی به رهبری حشمت سنجری و فرهاد مشکوه شرکت کرد. همچنین در تهران نیز چند کنسرت موسیقی آوازی برگزار کرد. این هنرمند بعد از انقلاب اسلامی و تعطیلی اپرا به تدریس فنون آواز کلاسیک در منزل و به بازیگری و آواز در برخی از فیلم‌های کارگردانان مطرح ایرانی از جمله «ای ایران» ناصر تقوایی و «اجاره نشین‌های» داریوش مهرجویی پرداخت و علاوه بر این به تکخوانی در برخی از سرودهای مناسبتی هم روی آورد.

 

 

نقش آفرینی در اپراهای کلاسیک غربی و ایرانی

حسین سرشار نقش اول اپراهای کوزی فانتوته و دون ژوان اثر موتسارت و کاوالریا روستیکانا اثر ماسکانیو ریگولتو ایلترا و اتور لاتراویاتا و قدرت سرنوشت وفالستاف اثر وردی و توسکا لابوهوم و مادام باترفلای از پوچینی را برعهده داشت. او علاوه بر اجرای اپراهای کلاسیک غربی در اپراهای سرشناس ایرانی مانند اپراهای «خسرو و شیرین» ساخته حسین دهلوی در نقش خسرو، «سمندر» ساخته احمد پژمان، «دلاور سهند» ساخته احمد پژمان در نقش بابک خرمدین، «آتوسا» ساخته کریستین داوید در نقش داریوش و «جشن دهقان» ساخته احمد پژمان برنامه اجرا کرد. آخرین کار این هنرمند نامدار، اجرای توانمندانه و ماهرانه قطعه ایران در ۱۳۶۷ خورشیدی در تالار وحدت بود. قطعه ای که به گمان خیلی ها می تواند یادآور بخشی از دلاوری های مردمان ایران زمین باشد.

فعالیت‌های هنری و فرهنگی حسین سرشار

از جمله مهم‌ترین کارهای هنری و فعالیت های فرهنگی این هنرمند توانا می توان به شرکت در کنسرت های ارکستر سمفونیک تهران (خواننده سلو) به رهبری روبیک گریگوریان و حشمت سنجری، کنسرت به همراهی ارکستر کنسرواتوار سانتاچیچیلیای رم (خواننده سلو)، اجرای اُپرای آنکه می گوید آری اثر کورت وایل و برشت در نقش معلم، کنسرت آوازهای بین المللی به عنوان خواننده سلو، اجرای اپرای (تصویر مانون)، نقش (دوست) در اجرای اپرای ونیز، اجرای اپرای ریگولتو، ضبط برای رادیو تلویزیون ایتالیا، اجرای کنسرت با ارکستر سمفونیک میلان، اجرای شب لیدها و آریاها در انیستیسو آفریقایی- آسیایی شهر وین، کنسرت به همراهی ارکسترسمفونیک تهران به رهبری حشمت سنجری، اجرای قسمتی از اپرای لاتراویاتا، اجرای کنسرت آوازی در انجمن ایران و آلمان را نام برد.

سرشار همچنین در تالار رودکی اپراهایی را اجرا کرد که از آن جمله می توان به اپرای دلاور سهند موسیقی احمد پژمان، اپرای آتوسا موسیقی کریستین داوید در نقش (داریوش)، اپرای خسرو و شیرین موسیقی آقای حسین دهلوی در نقش (خسرو)، اپرای سمندر موسیقی احمد پژمان در نقش (سمندر) و اپرای جشن دهقان موسیقی احمد پژمان در نقش (دهقان) را نام برد اما این موسیقدان و خواننده نامدار بعد از انقلاب هم کارهای هنری بی بدیلی از خود به یادگار گذاشت از میان آنها می توان به ایوان مدائن (خاقانی) آهنگساز آقای عالمی، عالم قدوس (حافظ) آهنگساز دکتر ریاحی، سرود میلاد آهنگسازان آقای ریاحی – آقای کلهر، فروغ عشق (عطار) آهنگساز آقای دهلوی، شوریده دل آهنگساز آریالای ارسلان کامکار و ایران آهنگساز آقای ارسلان کامکار اشاره کرد.

 

 

ورود به دنیای بازیگری

سرشار که قبل از انقلاب اسلامی نقش اول اپراهای تالار رودکی را داشت بعد از انقلاب با رفاقتی قدیمی که با مهرجویی داشت به سمت بازیگری کشیده شد. وی در فیلم های اجاره نشین ها و  هامون به کارگردانی داریوش مهرجویی و با نقش آفرینی در کنار عزت‌الله انتظامی، ‌ حمیده خیر آبادی، اکبر عبدی و ایرج راد بازیگری را آغاز کرد. اجاره‌نشین‌ها یک فیلم سینمایی کمدی-درام بود که در ۱۳۶۶خورشیدی به نمایش عمومی در آمد و به پرفروش‌ترین فیلم آن سال تبدیل شد. موضوع فیلم اجاره نشین ها این بود که یک آپارتمان در حاشیه شهر تهران که مالکش درگذشته بدون وارث مانده و اداره امور آپارتمان و مستاجرها را مباشر مالک درگذشته که خود نیز ساکن همین ساختمان است به عهده گرفته و قصد دارد با همکاری یک مشاور املاک محلی ملک را تصاحب کند. آپارتمان فرسوده و نیازمند تعمیرات اساسی است اما عباس آقا (مباشر مالک با بازی عزت الله انتظامی) نه خود وظیفه تعمیرات را به عهده می‌گیرد و نه به دیگر ساکنان اجازه انجام این کار را می‌دهد. در این ساختمان هر یک از ساکنان به دنبال به کرسی نشاندن حرف و نظر خود هستند و این امکان تفاهم بر سر چگونگی تأمین هزینه‌های تعمیرات را از بین می‌برد، تا این که عباس آقا به توصیه مادرش (با بازی حمیده خیر آبادی) مجلس شامی تدارک می‌بیند و می‌پذیرد که با مشارکت همه ساکنان هزینه تعمیرات تأمین شود اما فردای آن روز این توافق با توصیه‌های غلام ترکه‌ای به عباس آقا بر هم می‌خورد و کار تعمیرات ساختمان همچنان بر زمین می‌ماند تا این که در شبی بارانی منبع آب بزرگ ساختمان سقوط می‌کند و کل ساختمان فرو می‌ریزد، روز بعد ماموران شهرداری به اجاره‌نشین‌ها اعلام می‌کنند که این ملک به شکل قسطی به آن‌ها واگذار می‌شود.

وی همچنین در راه و بیراه و رنو تهران-۲۹  به کارگردانی سیامک شایقی، جعفر خان از فرنگ برگشته به کارگردانی علی حاتمی و ای ایران ساخته ناصر تقوایی ایفای نقش کرده است. فیلم ای ایران در ۱۳۶۸ خورشیدی ساخته شده است در این فیلم اکبر عبدی، حمید جبلی، غلامحسین نقشینه، محمدعلی ورشوچی، حسین سرشار و ثریا حکمت به هنرمندی پرداخته‌اند. داستان فیلم ای ایران از این قرار است که نزدیک به پایان حکومت پهلوی، سر گروهبان مکوندی به فرماندهی ژاندارمری در یک دهکده منصوب می شود. مکوندی که مردی سختگیر و منضبط است، می کوشد به اوضاع پاسگاه سر و سامانی بدهد اما از آنجا که خود همانند زیر دستانش در فساد و تباهی به سر می برد، موفق به ایجاد نظم در پاسگاه نمی شود و… بنابراین داستان فیلم به ماجراهای حین انقلاب ۱۳۵۷خورشیدی برمی‌گردد.

 

 

درگذشت

سرانجام این هنرمند توانا در ۲۰ فروردین ۱۳۷۴خورشیدی بعد از یک دوره طولانی بیماری آلزایمر و تحمل رنج‌های فراوان دیده از جهان فروبست. بعد از درگذشت این خواننده نامدار، آلبوم کانتات حافظ و سمفونیتا اثر شاهین فرهت با صدای حسین سرشار از طرف موسسه فرهنگی هنری راوی آذرکیمیا منتشر شد. این آلبوم شامل چهار اجرا در ۲ بخش مجزا است، بخش اول این مجموعه شامل «کانتات حافظ»، «فامینور، اپوس ۴»، «حسین سرشار و باریتون» است که توسط ارکستر زهی به رهبری روبن گریگوریان اجرا شده است. بخش دوم آن نیز شامل «سمفونیتا»، «لامینور و اپوس ۶۶» که دربرگیرنده قطعات الگرو، آندانته و آلگرو و یواجه می‌شود و توسط ارکستر زهی به رهبری سورن خان گلدیان اجرا شده است.

کتابی با عنوان نامبرده، حسین سرشار توسط ساناز سیداصفهانی چاپ شده است این کتاب شامل مجموعه‌ گفتگو با سیامک شایقی، هوشنگ گلمکانی، نصرت‌الله کریمی، محمدعلی کشاورز، شاهین فرهت، شهلا میلانی، امیراشرف آریان‌پور، پری زنگنه، پری ثمر، احمد پژمان، رشید وطن‌دوست و یارتا یاران درباره حسین سرشار است.