آلبوم «مناقب خوانی در ایران» با پژوهش و گردآوری هوشنگ جاوید منتشر شد

به گزارش موسیقی نو آلبوم «مناقب خوانی در ایران» با پژوهش و گردآوری هوشنگ جاوید شامل ۳۳ قطعه موسیقی مناقب ویژه امام علی(ع) و سایر ائمه از آثار ۲۳ هنرمند پیشکسوت از استان‌های لرستان، مازندران، تهران، فارس، کردستان، یزد، خراسان رضوی، گیلان، خوزستان، سیستان و بلوچستان، گلستان و سمنان است.

حسن عسگری و مهدی اردستانی صدابرداران و انوشیروان مانی طراح از عوامل اجرایی این اثر هستند که به همت مرکز موسیقی حوزه هنری منتشر شده است.

هوشنگ جاوید پژوهشگر فرهنگ عامه و موسیقی نواحی و آیینی ایران در این باره در صفحه شخصی خود نوشت: «پس از ۲۰ سال انتظار، بالاخره این اثر پژوهشی صوتی که مجموعه‌ای زیبا از آثار گروهی از مناقب خوانان برجسته ایران است، از سوی مرکز موسیقی حوزه هنری رونمایی خواهد شد، مجموعه‌ای که هفده تن از ۲۳ تن اجراکنندگان آن روی در نقاب خاک کشیدند و اینک جز صدایی از آنان و هنرشان بیش نماند.»

مناقب علوی در مقام آوازی اَری وه لُری، خواننده: حمید سبزعلی، خرم آباد لرستان، مناقب علوی، خواننده: حجت‌الاسلام محمدعلی رجبی کیاسری، ساری مازندران، مناقب علوی، خواننده: روانشاد استاد براتعلی زابلستانی، منطقه بهشهر مازندران، مناقب علوی، خواننده: روانشاد مرشد ولی‌الله ترابی، سفید آبی، منطقه ری، تهران (۲ اثر)، مناقب علوی، ترکی قشقایی و مناقب حسینی (مرثیه و مصیبت)، خواننده: روانشاد استاد شوقعلی رئیسی، منطقه دژکرد اقلید فارس، مناقب علوی، خواننده و ذاکر: استاد خلیفه جلال زند سلیمی، سنندج کردستان، ذکر دوازده امام، مناقب حسینی (غزل خوانی تهرانی)، خواننده: استاد رضا آقا محمد کدخدا، تهران، مناقب علوی (غزل خوانی)، خواننده: استاد اکبر درویش بلبل، یزد از قطعه‌های این آلبوم هستند.

همچنین آلبوم «مناقب خوانی در ایران» شامل قطعه‌های مناقب مهدوی، خواننده: روانشاد استاد نورمحمد درپور، تربت جام خراسان رضوی، مناقب علوی، خواننده: استاد صمد حبیبی تالش گیلان، روایت شمعون و حضرت علی(ع)، خواننده و دوتار نواز: روانشاد استاد علی غلامرضایی آلمه جوقی منطقه قوچان خراسان رضوی، بحر طویل خوانی، خواننده و دوتارنواز: ابوالفضل صدیق قوچان خراسان رضوی، روایت و توسل، خواننده و دوتارنواز: روانشاد احمد قلی احمدی، قوچان خراسان رضوی، روایت و ستایش، خواننده و نوازنده رباب: روانشاد استاد حسّان چنانی زاده، منطقه شوش خوزستان، ستایش و توسل، توسل و مدد و ستایش خوانی خواننده و نوازنده دف: استاد خلیفه جلال زند سلیمی، منطقه سنندج کردستان است.

امیری خوانی، خواننده و نوازنده لَله‌وا (نی بومی)، روانشاد استاد ابوالحسن خوشرو، مناقب علوی، خواننده و نوازنده قیچک سیستانی: حبیب الله قادر آتشگر، منطقه زابل سیستان و بلوچستان، روایت ولادت حضرت علی (ع)، اجرا: روانشاد مرشد سیدمصطفی سعیدی، منطقه یکّه دانگ لرستان، روایت ستایشی گل، اجرا: روانشاد مرشد عباس بهاری، منطقه بروجرد لرستان، روایت حیّ دَر (کودکی علی(ع))، اجرا: استاد مرشد محمد عارفیان، منطقه کاشمر خراسان رضوی، روایت بند قُنداقه، اجرا: استاد مرشد محمد عارفیان، منطقه کاشمر خراسان رضوی، روایت فتاح (قنبر)، اجرا: روانشاد استاد ولی الله ترابی، منطقه ری تهران، روایت رسیدن آخرالزمان، اجرا: استاد مرشد محمد عارفیان، منطقه کاشمر خراسان رضوی، روایت بخشش علی (ع)، اجرا: شوقعلی رئیسی، منطقه دژکرد اقلید فارس، روایت و پند کبوترها و شهباز، اجرا: روانشاد استاد حسین حیوه چی، منطقه گنبدکاووس گلستان، پند و مناقب، اجرا: روانشاد مرشد مصطفی طبیب، تهران، پند و دوبیتی، اجرا: روانشاد استاد شوقعلی رئیسی، دژکرد اقلید فارس، پند و غزل، اجرا: استاد رضا آقا محمد کدخدا، تهران، پند و غزل، اجرا: استاد عیدی شکاری منطقه میامی سمنان از دیگر قطعه‌های این آلبوم هستند.

جاوید سال ۱۳۹۰ در مصاحبه‌ای از انتشار آلبوم «منقبت خوانی در ایران» خبر داده و بیان کرده بود: این آلبوم یک کار سه ساعته است که سال ۱۳۸۳ به همت مرکز موسیقی حوزه هنری در تالار مهر به مدت ۲۰ شب در ماه مبارک رمضان اجرا شد و پس از آن کتاب آن نیز از سوی این مرکز منتشر شد. البته این کار مجموع آثار جشنواره منقبت خوانی مرکز موسیقی حوزه هنری و تعدادی کارهای میدانی است که به صورت آلبوم اجرا می‌شود. این اثر مناقب ویژه امام علی(ع) و سایر ائمه با لحن‌ها، فرم‌ها و گوناگونی‌های آن در مناطق مختلف کشور است.

این پژوهشگر موسیقی افزوده بود: این کار چهار دسته منقبت‌خوانی با شیوه‌های گوناگون مثل غزل‌خوانی زورخانه‌ای نقل و منقبت و مناقب‌خوانی با دف، دوتار و تنبور است به اضافه اینکه به صورت آوازی در مایه‌های مختلف و شیوه‌های مختلف منقبت خوانی اجرا می‌شود.

همچنین جاوید سال ۱۳۹۱ کتاب «مناقب خوانی (موسیقی قدسی، مذهبی و آیینی ایران)» را منتشر کرد. این کتاب با بررسی جامع تاریخ شکل‌گیری مناقب خوانی مذهبی، چگونگی رشد و شکوفایی هنر مناقب خوانی در ایران را مورد بررسی و تحلیل قرار می‌دهد.

جاوید در این کتاب سعی کرده است تا با موشکافی در مراسم کهن مناقب خوانی، به نقش متقابل مناقب خوانی در حفظ و انتقال موسیقی کهن ایرانی به نسل‌های بعدی پی ببرد. اهمیت مناقب خوانی در حفظ نواهای موسیقی ایرانی، از آن جهت است که در دوره‌هایی از تاریخ ایران، موسیقی برای عوام ممنوع بوده است و منقب خوانان از طریق این هنر، توانستند گوشه‌ها و آوازهای موسیقی ایران را به نسل بعد منتقل کنند.