آشنایی با ساز کهن باغلاما
موسیقی نو: باغلاما در اصل یک ساز ترکی است که بیشتر در مردمان آناتولی و آذربایجان رواج دارد و همچنین در میان ترکمن های عراق از این ساز استفده می شود. این ساز در موسیقی کلاسیک عثمانی، محلی ترکی قشقایی، محلی ترکی، موسیقی آذری، موسیقی آشوری، در بخش هایی از موسیقی سوریه و کشورهای بالکان و در موسیقی ارمنی کاربرد دارد. نوعی از این ساز در یونان هم مورد استفاده قرار می گیرد.
ویژگی های ساختاری و ظاهری ساز
باغلاما یک ساز زهی است که با مضراب پلاستیکی یا با سرانگشتان دست نواخته می شود.
این ساز هفت سیم دارد که به سه گروه سه سیم، دوسیم و دوسیم تقسیم می شود.
کاسه باغلاما یکپارچه و به شکل تقریبا نیمه گلابی است و دسته نسبتا بلندی دارد که دستان ها(پرده ها) روی آن بسته می شوند. روی دهانه کاسه یک صفحه چوبی قرار دارد. سایر اجزای این ساز وترها، خرک، شیطانک، سیم گیر، گوشی و مضراب هستند.
جنس و مواد مورد استفاده در ساختمان باغلاما
کاسه یکپارچه: چوب های پروانه، ماهون و عرعر
صفحه: چوب صنوبر و چوب های دیگر
دستان ها: سیم نایلونی
وترها: موی دم اسب و سیم فولادی
خرک: عاج فیل، چوب های سخت و استخوان
شیطانک و سیم گیر: استخوان، عاج فیل، چوب های سخت و شاخ
مضراب: شاخ، پر غاز، پلاستیک نرم، چوب یا پوست درخت گیلاس یا آلبالو(در قدیم)
نوع استفاده
مقام های رایج در موسیقی ترکی، ارمنی ترکیه، بسیاری از مقام های رایج در آذربایجان ایران، ترکیه و شمال عراق با این ساز نواخته می شوند. از این ساز هم به صورت تک نوازی و هم همراه آواز در کنار سازهای دیگر در ارکسترهای مختلف استفاده می شود.
نوع دیگر این ساز که دسته بلندتری دارد را در ایران به نام “دیوان” می شناسند.
