زندگی هنری «بهروز مبصری» پژوهشگر و کارشناس موسیقی استان مرکزی

 

 

 

 

موسیقی نو: حمیدرضا ولیان؛

«بهروز مبصری» فرزند حسن علی در ۷ مهرماه سال ۱۳۳۶ در مامونیه زرند شهرستان ساوه استان مرکزی تولد یافته است. وی پس اخذ دیپلم فنی الکترونیک از سال ۱۳۵۶ تا سال ۱۳۸۰ به عنوان اولین کارشناس موسیقی استان مرکزی در اداره کل فرهنگ وارشاد اسلامی مشغول به کار شد . مبصری در زمینه بستر سازی فرهنگی و اشاعه موسیقی در این استان با اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی همکاری می کند. به گفته خویش برای گردآوری یک آرشیو موسیقی در حیطه فرهنگ اصیل چه روز‌ها که مسیر تهران – ساوه در زمانی که این جاده به «جاده مرگ» معروف شده بود را نپیموده و چه بهای سنگینی به خاطر بعضی از آرشیوها نپرداخته است؛ هر چند از بهای سنگین سخن به میان نمی‌آورد. با این حال درِ خانه‌اش به روی علا‌قه‌مندان و هنرجویان موسیقی باز است و در حد بضاعت شاگردانی را تربیت کرده و آرشیو موسیقی‌اش را بدون ترس در اختیار نسل علا‌قه‌مند قرار می‌دهد.

 

سوابق و فعالیت ها

بهروز مبصری عضو شورای عالی سیاست گذاری موسیقی در این اداره و نیز عضو شورای عالی شعر و موسیقی صدا وسیمای استان مرکزی هم هست. همچنین در سال های مختلف عضو هیئت تحریریه کتاب سال شیدا زیر نظر محمدرضا لطفی، داور شش دوره جشنواره موسیقی استانی و کشوری، داور سه دوره سوگواری تعزیه، موسس اولین گروه موسیقی سنتی ویژه بانوان، تدوین کننده برنامه نیستان رادیو فرهنگ از سال ۱۳۸۰تا پایان ۱۳۸۶ و عضو تیم دایره المعارف تعزیه زیر نظر فرهنگستان هنر بوده است. از وی علاوه بر مقاله سید احمد خان در دایره المعارف اسلامی ۲۵ مقاله تخصصی در فصلنامه موسیقی، ۲۰ مقاله در مجله هنر موسیقی و مقاله های متعدد چاپ و منتشر شده است.پژوهش او درباره موسیقی ایل شاهسون و حرکات موزون در سال ۱۳۸۰ و ۱۳۸۶ به عنوان پژوهش برتر انتخاب شده است. مبصری کتاب های متعددی را نیز منتشر کرده است. دو اثر ارزنده مبصری «گفته ها وناگفته ها» که حاصل گفت‌وگوهای او با استاد کمالیان، خنیاگر آسمانی در مورد مجید وفادار به همراه علیرضا امینی و «جمع اوری وشرح حال موسیقی دانان» می باشد.

بهروز مبصری از محضراساتید و  بزرگان موسیقی همچون کمالیان و محمد رضا لطفی بهره برد و نواختن سه تار و تار را آموخت و آموخته هایش را به شاگردانش می آموزد.

به گفته این پژوهشگر، مفهوم دقیق کلمه آرشیو از دهه ۱۳۳۰ پدیدار می‌شود و تا قبل از آن از آرشیوداران خبری نبود. در این زمان موسیقیدانان بزرگ زمان قاجاریه مرحوم و شاگردان آنها پیر شده بودند. در این شرایط عده‌ای به فکر تولید و ضبط موسیقی شاگردان پیر برآمدند و در توصیف شرایط آن زمان به صداوسیما اشاره می‌کند که تازه شروع به کار کرده بود و در عرصه‌ای غیر از فرهنگ اصیل و ملی فعالیت داشت. وی خاطرنشان می‌کند: «صداوسیما در آن روزها بیشتر بر مبنای تولید موسیقی روز به شیوه غربی کار می‌کرد؛ در نتیجه موسیقی در حوزه فرهنگ اصیل به دست فراموشی سپرده می‌شود. در این شرایط عده‌ای معدود جمع شدند و با هزینه‌های گزاف آن دوره به ضبط موسیقی اصیل با هزینه شخصی پرداختند.‌ آرشیو سنگی در این سال‌ها در دست خانواده اعیان واشراف است؛ چرا که اولین صفحه که در ایران به فروش می‌رسد دانه‌ای ۱۵ تومان بوده است.»

وی در پاسخ به این پرسش مبنی بر چگونگی تفکر اعیان و اشراف برای جمع‌آوری آرشیو موسیقی می‌گوید: «در شرایطی که قیمت صفحه‌های سنگی گران بود، فقط خانواده‌های اعیان و اشراف و موزیسین‌هایی که در خدمت دربار و اشراف بودند می‌توانستند آنها را تهیه و استفاده کنند. همچنین این قشر باسواد بودند. به فرض مثال سیداحمد خان ساوه‌ای در خدمت خاندان مستوفی‌الممالک بوده است که به دلیل شش دوره نخست‌وزیری یکی از آرشیوداران بزرگ به شمار می‌آید؛ بنابراین، این عده هم اشرف بودند و هم اشراف.»

بهروز مبصری درسال ۱۳۸۴ به عنوان پژوهشگر برتر انتخاب گردید وچاپ ۴۵ مقاله رجال سیاسی در مجله هنر موسیقی و همکاری با رادیو فرهنگ وکسب لوح سپاس از صدا وسیما و لوح فرهیختگی از انجمن موسیقی کشور به شهر نشین افزوده گردید.

مبصری هم اکنون عضو هیئت مدیره کانون پژوهشگران خانه موسیقی ایران است.