«حکایت تندیس» در آلبوم جدید ارکستر معاصر پارس

به گزارش موسیقی نو به نقل از خبرنگار مهر، «حکایت تندیس» عنوان یکی از جدیدترین آلبوم‌های موسیقی به آهنگسازی و رهبری ارکستر علی رادمان است که طی روزهای اخیر مشتمل بر اجرای قطعات منتخب کنسرت «حکایت تندیس» ارکستر معاصر پارس منتشر شده است.

«حکایت تندیس» برای ارکستر، گروه کُر، امواج الکترونیک و راوی، «آرگیومنت» برای ارکستر کوبه‌ای، گروه سازهای ایرانی و اصوات الکترونیک، «سیاه مشق» برای ارکستر و گروه کر، «مثنوی» برای سنتور، ارکستر، گروه کر و سیگنال‌های الکترونیکی، «نگاهی به کنسرت گذشته» عنوان قطعاتی هستند که در این آلبوم برای شنوندگان ارائه شده‌اند.

علی رادمان در توضیح برخی از قطعات این آلبوم موسیقایی نوشته است:

قطعه «حکایت تندیس»: بر اساس طرحی است روایی، که پس از نگارش متن، به رشته موسیقی درآمد، محتوای روایی این قطعه، انتزاعی و سمبلیک بوده و دارای ساختاری چند بخشی است و در واقع تداعی معانی متنی است. دراماتیک درباره انسان دورافتاده، از اصل خویش، قصه‌ای آهنگین، از منظری لطیف و پاک سیرت، که در دامنه کوه زندگی می‌کند و در قرون متمادی بافنده بوریای بی رنگی به نقش هستی است. او همواره در دل کوهساران، آوایی عاشقانه را ترنم می‌کند که همچون اکسیر حیات جان بخش است. او چشم انتظار رهگذرانی است که با آوای آسمانی اش هم‌صدا کردند و با این هم آوازی به پیکره او حیات بخشند. اما در طول گذشت قرن‌ها، هم آوایی انسان‌ها با او کمتر و کمتر شد تا در نهایت، این منظر لطیف به تندیسی مبدل شد و به افسانه‌ها پیوست. این قطعه در فضایی مشتمل بر تلفیق طیف‌های صوتی از یک فضای غیرمتمرکز نتال به سمتی مرکزیتی حرکت می‌کند که دریافتی چند صدایی معرفی می‌شود و در طول سه بخش پیاپی به نقطه آغازین باز می‌گردد. در این قطعه در کنار رنگ آمیزی سازهای ایرانی، از ترکیب‌های اصوات در سازهای ملل و ارکستر سمفونیک در کنار گروه کر استفاده شده است.

«آرگیومنت»: به لحاظ رویکرد شخصی‌ام، تداعی کننده یک مناظره موسیقایی بین شرق و غرب است، این قطعه به لحاظ ساختار، شامل دو بخش اصلی است. قسمت اول شامل طبقات چندگانه ریتمیک بوده که با ظهور دوره‌های ریتمیک و کاهش تدریجی تمپو به تضادهای متریک می‌انجامد. چند صدایی قسمت دوم در آواز دشتی ظاهر می‌شوند که در واقع سیری است در فضای فرم‌های آزاد و گسترش فضای مدال. هارمونی در این قسمت مبتنی بر تجربه‌ای است که از قرار گرفتن طبقات چند گانه صوتی، در محدوده‌های متفاوت فرکانسی مد حاصل می‌شود و من از آن به عنوان خوشه‌های صوتی ایرانی یاد می‌کند.

در قطعه «سیاه مشق» چه به لحاظ فرم و چه از منظر چند صدایی، رویکردی کلاسیک‌تر، حاکم است. ایده اصلی این موسیقی یک ترانه شیرازی است که در آواز دشتی ظهور کرده و در چهارگاه، همایون و بیات اصفهان به طرق متفاوت بسط پیدا می‌کند.

«مثنوی» هم طرحی است مبتنی بر بافت چند صدایی، که از موسیقی کلام اعضای ارکستر، گروه کر و همچنین چند بخشی‌های ارکستر زهی در سه مقام موسیقایی ایران تشکیل شده است که در کنار ترکیب رنگ‌های صوتی سازهای ایرانی در قالب بافت چند صدایی، ساختار اصلی قطعه را تشکیل داده‌اند. در ساختار هارمونی این قطعه، هم از فواصل مختص موسیقی ایرانی و هم از فواصل مبتنی بر اعتدال متساوی استفاده شده است. در بافت چند بخش این موسیقی سعی شده است از ساختارهای ریتمکیک و ملودیک ردیف دستگاهی موسیقی ایرانی در قالب بداهه‌نوازی استفاده شود.

وی در بخش دیگری از توضیحات این آلبوم نوشته است:

پس از دو سال حضورم در شیراز در ابتدای سال ۸۹ اولین ایده‌های تاسیس ارکستر معاصر پارس شکل گرفت، سنگ بنای ابتدایی ارکستر با پیگیری‌های متناوب ویاری برخی از دوستان و همکاران عزیز و همچنین گروهی از هنرجویان و دانشجویان مشتاقم گذاشته شد. در ادامه با توجه به ساختار و حجم ارکستر، به تدریج، محصول صوتی مقبول، به جهت اجرای برخی از آثار به دست آمد و به طور نسبی زمینه ظهور رنگ‌های متنوع صوتی برای ارکستر فراهم شد.

یکی از مهم‌ترین رویکردهای قطعه‌های نوشته شده برای این ارکستر، معرفی تجربیاتی بود که بر پایه شکل‌گیری طیف‌های صوتی و ساختارهای چندصدایی ملهم از موسیقی ایرانی و بین‌المللی حاصل شد. در این راستا طی چند برنامه اجرایی و تحلیلی، این ارکستر به جامعه موسیقی ایرانی معرفی شد. یکی از دیگر از رویکردهای فعالیت‌های هنری این گروه تربیت و معرفی آثار آهنگسازان جوان و اجرای قطعات آنان بود که این مهم در کنسرت سال ۹۲ محقق شد.

نگرش شخصی در ساخت و اجرای این آثار گواهی بر این مهم بوده است که موسیقی ما با تمام خصوصیات منحصر به فردش، علاوه بر حفظ ساختارهای کلاسیک و اصیل خود، به تجربیات و رویکردهای جدیدی نیز، نیاز دارد. گنجینه موسیقی محلی و شهری ایران، سرشار از امکانات فاخر و بکر است و علاوه بر روابط ملودیک غنی که در ردیف‌های شهری و مجموعه موسیقی محلی به جای مانده است. امکانات گسترده دیگری نیز دیده می‌شود که از آن جمله می‌توان به امکانات ایجاد رنگ‌های مختلف صوتی قابلیت‌های وسیع ایجاد چند صدایی و امکان طراحی ستون‌های هارمونی با استفاده از نظم‌های هارمونیکی نغمات اشاره کرد.

در این مجموعه تلاش شده است از امکانات گسترده موسیقی ایرانی، در جهت خلق مصالح آهنگسازی استفاده شود و در این راستا رویکردهایی در عرصه موسیقی معاصر ایران معرفی شوند. صد البته ضبط ایده آل صوتی و تصویری این برنامه احتیاج به امکانات سخت افزاری بسیار داشت و نیازمند حمایت‌های گسترده بود که معمولاً اهالی موسیقی غیر تفننی و جدی، کمتر از آن بهره می‌شوند. از طرفی تلاش بر این بود که در اجرا و ارائه این مجموعه، از یاری و همراهی نوازندگان جوان و علاقه مند بومی این خطه هنرخیز، بهره برده شود.