اعطاء نشان عالی یونسکو به شهرام ناظری

به گزارش موسیقی نو به نقل از خبرگزاری مهر، آئین بزرگداشت حکیم نظامی، عصر روز پنجشنبه ۱۹ اسفند ماه با حضور چهره‌های فرهنگی و هنری در تالار وحدت برگزار شد.

«حجت الله ایوبی» دبیرکل کمیسیون ملی «یونسکو» در این مراسم که اجرای آن را عبدالمهدی مستکین مدیر گروه فرهنگ کمیسیون ملی یونسکو-ایران برعهده داشت، گفت: درباره حکیم نظامی چه می‌توان گفت و سخن گفتن درباره این شاعر سخت است؛ خوشحالیم امروز شنیده می‌شود که همه عالم تن است و ایران دل؛ حکیم نظامی در قرن ششم بر بام ایران ایستاد و این دوگانه زیبا را گفت که جهان بر دو بخش است ایران دل جهان است و جهان تن.

وی ادامه داد: چقدر باید اساتید درباره این مهم حرف زد؛ دل کانون عشق و عاطفه است و مهر و دل پنجره‌ای به نور و روشنایی است و تن کانون تاریکی و ظلمت است.

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو ایران توضیح داد: این دوگانه خیلی اهمیت دارد. نظامی در پنج گنج که گنجینه است و اساتید بزرگی این گنج را رونمایی کرده و به نسل آینده معرفی می‌کنند نشان داد که جهان دل، جهانی است که اهالی هنر در آن برتر هستند و دیگر کسی بر کسی برتری جز بر هنر ندارد.

ایوبی گفت: حکیم نظامی در اعماق قرون وسطی که قهرمانان غرب شوالیه‌ها بودند می‌گوید نجوید کسی بر کسی برتری. مگر کز طریق هنر پروری. این سخن برای جهان تن قابل فهم نبود و همین امروز نیز قابل فهم برای جهان تن نیست. این سخن قرن ششم است و حکیمان ما می‌گویند باید قدر هنر و فرهنگ را دانست.

وی افزود: امروز پس از ۷۵ سال در یونسکو به این نتیجه رسیدند که نباید از آموختن دست کشید و این شعار امروز یونسکو است اما حکیم نظامی در قرن ششم می‌گوید     هرکه ز آموختن ندارد ننگ/ در برآرد ز آب و لعل از سنگ

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو-ایران ادامه داد: جهان تن در اعماق تاریکی بود و در ایران، حکیمان ایرانی درباره فرهنگ هنر سخن می‌گفتند.

ایوبی گفت: قصه‌ های خسرو و شیرین را اساتید گفتند؛ خسرو وقتی به یک باغبان ستم می‌کند پدرش هرمز او را ترک می‌کند و تخت و تاج را به باغبان می بخشد و حاکمان جهان دل اینگونه باید باشند.

وی افزود: هانری ماسه ایران شناس، در سال ۱۹۷۰ میلادی، رمان خسرو و شیرین را به فرانسه بر می‌گرداند و می‌گوید این نخستین رمان جهان است. ببینید که زنان در آثار نظامی چه جایگاهی دارند و نظامی تصویری مقتدر و وفادار و قدرتمند از زنان در آثارش به تصویر می‌کشد.

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو گفت: ما شما را به رونمایی از خط نیاکان دعوت کرده ایم. از حضور اساتید ارجمند سپاسگزارم و از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تقدیر می‌کنم. از مسؤولان اراک برای بزرگداشت نظامی تقدیر می‌کنم از مدیریت تالار وحدت سپاسگزارم. در این جلسه از بزرگان هنر که این گنج را به زبان‌های هنری به ما معرفی کردند سپاسگزاریم و برنامه‌های باشکو تر بیشتری پیش رو داریم.

نظامی، فردوسی دوم است

در بخش دیگری از این مراسم اصغر دادبه، استاد دانشگاه گفت: ما صبر می‌کنیم تا وقتی می‌بینیم ممکن است کار از کار بگذرد می‌دویم. باید موضوع را جدی بگیریم و کتاب‌های درسی و رسانه‌ها پاسخ دروغ‌ها را با راستی بدهند.

وی ادامه داد: نظامی، فردوسی دوم است. فردوسی از طریق حماسه هویت ملی را تثبیت کرد و او از طریق داستان‌های غنایی. در همه آثارش همه دنیا تن است و ایران دل. هنر نظامی حتی فروترین مضمون را اعتلا می‌دهد.

این استاد دانشگاه بیان کرد: ما دو تلقی در تاریخ از اسکندر داریم. تلقی واقعی اسکندر ملعون است که بنای هخامنشیان را نابود کرد و می‌دانیم آموزش‌های ارسطو حرامش باد. تلقی دوم و خطا همان تلقی اسکندرنامه است. نظامی، متشرع و همان اندازه ایران دوست و میهن پرست است.

نظامی متشرع و میهن‌پرست است

سپس در بخش دیگری از این برنامه «جلال‌الدین کزازی»، شاهنامه‌پژوه و استاد دانشگاه عنوان کرد: بزم درباره یکی از فرزندان برومند ایران است. ما بر نظامی ستم روا داشتیم. او که از سالاران سخن پارسی است، در ایران ارج نهاده نشده است. همسنگ و هم‌تراز دیگر بزرگان سخن مانند فردوسی و سعدی و حافظ و مولانا نیست. هرچند او بر قلمروی خود یعنی بزم‌نامه سزای برترین است و بر سه تیغ ایستاده است.

وی ادامه داد: عدو شود سبب خیر اگر خدا خواهد. کسی در گوشه‌ای سخنی ناساز و بی‌پایه در میان نهاده و ما هم بر آن سر آمده‌ایم که پاسخی به این سخن بی سر و بن بدهیم. اما انگیزه هر چه باشد، این رخدادها بسیار خجسته و مایه همدلی است و شاید نظامی از سایه بیرون آید.

کزازی گفت: خسرو و شیرین گذشته از اینکه شاهکاری شگفت در ادب پارسی است، برترین برنامه ایرانی و جهانی است. در خسرو و شیرین، ما با دو چهره دلداده روبرو هستیم؛ یکی چهره بنیادین یعنی خسرو و یکی چهره کنارین یعنی فرهاد. اما اگر سرگذشت بزم‌نامه‌سرایی را پی بگیریم، بر دگرگونی‌ها درنگ کنی

این استاد دانشگاه درباره بزم‌نامه و رزم‌نامه افزود: رزم‌نامه بسیار کهن است. کهن‌ترین گونه ادبی است. اما رزم‌نامه‌ای را نمی‌شناسیم که با بزم‌نامه بیگانه باشد. چه شد رزم‌نامه به بزم‌نامه گرایید؟ این گمان است که آواز خوانان پرسه زن در ایران اشکانی و ساز نی و اروپای سده میانی، داستان‌های کهن را به آواز می‌سرودند و بخش بزم‌نامه‌ای از دل آن‌ها بیرون آمد.

نظامی مردمی‌ترین شاعر ماست

در بخش دیگری از این مراسم «ژاله آموزگار»، استاد دانشگاه و عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: من هم مانند همه عاشق ایرانم و همه عاشق ایرانیم و نظامی نماینده این عشق است. دورانی که در آذربایجان و جای دیگر دانشجو بودیم، کسی جرأت نمی‌کرد بگوید شاعر پارسی گوی ما ترکی شعر گفته است. من آذری هستم اما ایران یک زبان دارد که زبان پارسی است و این امر ما را به هم وصل می‌کند.

وی افزود: نظامی نماینده ادبیات بزمی است، بازمانده خنیاگران که فرهنگ مردمی را نگه داشتند. باید پشت ادبیات یک قدرت باشد؛ قدرت سیاسی و یا اعتقادی و برای همین کتاب‌های دینی ما ماندند. داستان‌های نظامی، بازمانده ادبیات ایران باستان است. نظامی فرهنگ ادبیات مردمی را به ما داده و مردمی‌ترین شاعر ما است.

نظامی شاعر زندگی‌ است

در ادامه این مراسم «مهدی محبتی»، استاد زبان و ادبیات فارسی گفتد: نظامی شاعر زندگی‌ست و به زندگی بیش از دیگر شاعران توجه کرده است. از ابتدا نحوه سلوک شخصی او منحصر به فرد بود. او برای اصحاب فرهنگ و هنر و اندیشه الگوی متناسب است و با ارباب غربت فاصله خود را حفظ می‌کند.

محبتی ادامه داد: نظامی حرفش را می‌زند، جایی که لازم است رهنمود می‌دهد و جایی کنار می‌کشد. او تاکید دارد می‌توان به قدرت رهنمود داد. بزرگترین سرمایه هر کسی شکفتگی درونی او است؛ مانند غنچه‌ای که باز می‌شود.

وی افزود: تنها شاعری که در فرهنگ ما، کلام را به بالاترین سطح دیدار می‌رساند، نظامی است. ما از نظامی سال‌هاست غافلیم و او انسانی اخلاقی بوده است. همه کسانی که زندگی را دوست دارند، الگوهایی هستند که در آثار نظامی دیده می‌شود. او بحث عدالت را در آثارش دارد.

در ادامه مراسم نخستین جایزه حکیم نظامی، نشان عالی یونسکو به پاس فعالیت‌های هنری و پژوهشی به کیخسرو خروش (خوشنویس)، محمدباقر آقامیری (نگارگر)، بهروز غریب‌پور (کارگردان تئاتر)، خانواده زنده‌یاد حسین دهلوی (آهنگساز)، محمد روشن‌دشتی (ادبیات)، مهدی محبتی (استاد دانشگاه، نویسنده و پژوهشگر ادبیات فارسی)، سعید شفیعیون (خواننده و استاد دانشگاه)، کوروش اسدپور (خواننده)، عبدالمجید ارفعی (پژوهشگر و متخصص زبان‌های باستانی) و حاتم عسگری فراهانی (ردیف‌دان و موسیقی‌دان) اهدا شد.

«بهروز غریب پور» کارگردان تئاتر پس از دریافت این نشان گفت: وقتی گفتیم نظامی و ناصر خسرو و… دلیل نیست همه باور کنند آیت بزرگان برای ما هستند تا اپراها و فیلم‌ها ساخته نشود و کتاب‌ها خوانده نشود. این بزرگان در اختیار ما نیستند. ما همیشه در خطر هستیم. باید در تمام روزهای سال ارکستر سمفونیک ما از اشعار بزرگان اپرا بنوازد. من برای اپرای لیلی و مجنون هزینه زیادی کردم.

«سعید شفیعیون» خواننده و استاد دانشگاه نیز گفت: ارزش و اهمیت نظامی بسیار برجسته است. او بی‌نظیرترین شاعر در ادبیات جهان است که عرصه زمان و مکان را درنوردیده است‌.

«حاتم عسگری فراهانی» موسیقی دان نیز با گرامی‌داشتن یاد و نام نکیسا گفت: سال‌ها بود دم از نظامی می‌زدم. چرا می‌گویند نظامی گنجوی و نه نظامی تفرشی؟ اولین استاد روح و روان حکیم نظامی است. عمرم را برای موسیقی گذاشتم و موسیقی ما را زنده نگه می‌دارد.

براساس این گزارش؛ با حضور «منوچهر شاهسواری» و «علی نصیریان» نشان عالی یونسکو به «شهرام ناظری» اهدا شد.

در ادامه علی نصیریان بازیگر سینما و تلویزیون گفت: یونسکو کار ارزشمندی کرده است و بسیار مفتخرم که این لوح را به شهرام ناظری که از یگانه‌ها و سرمایه‌ها است، تقدیم می‌کنم. تجلیل خوب است اما در این دنیای مغشوش تضادها را چگونه برای خودم حل کنم؟

وی با اشاره به حواشی پیش‌آمده برای فیلم‌سینمایی لامینور گفت: از یک طرف تجلیل می‌کنیم و از یک طرف مهرجویی را می‌رنجانیم. مهرجویی که ۵۰ سال است بهترین فیلم‌های ایران را ساخته و منحصر به فرد و از کارگردانان باسواد مملکت است. به خاطر فریادهای ۸۰ ساله مهرجویی در آن ویدئو، گریه کردم. از دکتر ایوبی بابت اهدای نشان تقدیر می‌کنم. با ما نامهربانی نکنید.

در پایان این مراسم نیز شهرام ناظری به خنیاگری پرداخت.

سید احمد محیط طباطبایی، محمدرضا اصلانی، علیرضا رئیسیان، یونس شکرخواه، الهه خاتمی، یدالله کابلی، محمد حیدری، شکرخدا گودرزی، مجید امامی، ایرج حسابی، سید احمد مجرد و جمع دیگری از اهالی فرهنگ و هنر از دیگر حاضران این مراسم بودند.