ارائه چند راهکار برای رفع چالش موسیقی رپ

موسیقی نو: «رضا مهدوی» مدرس، منتقد هنری و موسیقی پژوه در گفتگو با خبرنگار مهر در پاسخ به پرسشی مبنی بر بایدها و نبایدهای ارائه آثار موسیقایی مرتبط با موسیقی رپ که طی سال‌های اخیر در نوع ارائه رسمی آن مباحث و چالش‌های متعددی مطرح شده، توضیح داد: بیش از دو دهه است که گونه‌ای موسوم به «موسیقی رپ» به عنوان یک موسیقی وارداتی در کشور ما طرفداران بسیاری پیدا کرده که قطعاً دربرگیرنده مولفه‌های متعددی است و می‌تواند از جهات مختلف مورد بررسی قرار گیرد. این در حالی است که این گونه موسیقایی گاهی در قالب نشانه‌های مبتذل و سخیف و گاهی با در نظر گرفتن نشانه‌ها و محتوای قابل تامل به مخاطبان عرضه شده‌اند. شرایطی که رد پای آن را به طور کمرنگ می‌توان در سریال‌های مختلف تلویزیونی، کلیپ‌های رسمی دارای مجوز و حتی آگهی‌های تلویزیونی هم دید. محتواهایی که حتی در قالب مضامین اخلاقی و قابل قبول پیش روی مخاطبان قرار گرفته و با استقبال هم روبه‌رو شده‌اند.

وی ادامه داد: به اعتقاد من برای رفع چالش‌های موجود درباره این موسیقی که به هر حال باید بپذیریم طرفداران زیادی هم برای خود دارد، به فکر راه کارهای درست و اصولی باشیم که مطابق با موازین اخلاقی و رفتاری جامعه ایرانی به ویژه در سبک زندگی خانواده ایرانی است. شرایطی که طی ادوار مختلف تاریخ موسیقی ایران در قالب «بحر طویل خوانی» به شکلی دیگر در اعیاد ملی و اسلامی برای مخاطبان اجرا شده و می‌تواند دربرگیرنده شباهت‌هایی نیز باشد. آنچنان که اگر مقداری نگاه کارشناسی و موسیقایی بیشتری به ماجرا داشته باشیم، می‌توانیم شرایط بهتری را برای ارائه این گونه آثار موسیقایی باز کنیم که قطعاً مطابق با موازین و چارچوب‌های اخلاقی و رفتاری خودمان است. کما اینکه برخی تجربه‌های این چنین در سریال‌های چند سال پیش تلویزیون تجربه شد و اتفاقاً دربرگیرنده مفاهیمی بود که چارچوبی انسانی و اخلاقی داشت.

مهدوی تصریح کرد: این موضوعی اجتناب ناپذیراست که طی این سال‌ها موسیقی رپ در دنیا مورد توجه بسیاری از مخاطبان قرار گرفته است. موسیقی‌ای که در برخی جهات به سمت تولید آثار بسیار مبتذل و تخریب‌کننده رفته که نمونه‌های ایرانی آن هم کم نیست و در برخی جهات نیز سرشار از مفاهیم انسانی و جامعه شناسانه‌ای است که مورد تمرکز کارشناسان حوزه‌های مختلف اجتماعی و فرهنگی قرار گرفته و تبدیل به ابزار رسانه‌ای به روز شده‌ای شده‌اند که مخاطبان نیز با این گونه موسیقایی ارتباط گرفته‌اند. اما اینکه چرا این گونه موسیقایی نتوانسته در این سال‌ها از قالب به اصطلاح زیرزمینی خود خارج شده و به صورت یک فرآیند رسمی در نظام تولید آثار موسیقایی کشورمان عرض اندام نکرده، نشات گرفته از نکات متعددی است که یکی از آنها نگاه متفاوت مجموعه‌های مدیریتی نه کلان فرهنگی بلکه در سطوح متوسط حوزه موسیقی، به این جریان است.

وی با اشاره به گستره فعالیت‌های موسیقایی کشور در حوزه مدیریت گفت: روندی که به آن اشاره کردم اکنون یکی از مهم‌ترین چالش‌های بررسی شرایط اجرا و تولید آثار در حوزه موسیقی رپ است که اگر شرایط به سمتی هدایت شود تا مجموعه‌های مدیریت موسیقی در کشور در قالب یک اتاق فکر مشترک به تبیین و آسیب شناسی شرایط موجود برای تولید موسیقی موسوم به رپ بپردازند، آنگاه می‌توان به ایجاد یک چارچوب و ساختار منسجم و خارج شدن این گونه موسیقایی از فضای زیرزمینی امیدوار بود. کما اینکه رشد فزاینده این نوع موسیقی در فضای مجازی و در دسترس بودن آن لزوم بازنگری و ضرورت نگاه دوباره برای فعالیت هنرمندان این عرصه را دو چندان کرده است.

این مدرس دانشگاه تاکید کرد: اگر کارشناسان به اجماع برسند که موسیقی رپ در ایران هم یک گونه موسیقایی است می‌توان بر اساس موازین نمونه‌های درست و ضابطه‌مندی از آن را در فرآیند تولید ارائه کرد. آن گاه می‌توان به تعریف درستی از این جریان رسید. شرایطی که اکنون در برخی از آگهی‌های تلویزیونی به وضوح دیده و شنیده می‌شود. اما فعلاً جایگاهی در جریان اصلی موسیقی ندارند. من معتقدم می‌توان نمونه‌های پاکیزه و بهتری از این جریان موسیقایی را در ایران تولید کرد منتها لازمه اجرای درست آن جسارت مدیران برای خط شکنی و پرهیز از هراس بر اساس قوانین نظام جمهوری اسلامی است که از درون آن بتوان یک آهنگ ترانه با این چارچوب‌ها استخراج کرد. شرایطی که تصور می‌کنم نگاه دوباره به آن موضوعی اجتناب ناپذیر است.