اجرای بخشی از میراث موسیقی ملی ایران/ ادای دین به بزرگان موسیقی

به گزارش موسیقی نو، محمدرضا امیرقاسمی نوازنده برجسته پیانو و آهنگساز شب گذشته، یازدهم آبان ماه مجموعه آثاری از استادان معاصر و قطعاتی از ساخته‌های خودش را در موزه موسیقی ایران به اجرا در آورد و مورد استقبال علاقه‌مندان قرار گرفت.

نکته حائز اهمیت درباره این اجرا این بود که در سال‌های اخیر رسیتال پیانو به شکل کلاسیک غربی در ایران برگزار می‌شد و هنرمندانی نیز دراین عرصه فعال بودند، اما در زمینه پیانوی کلاسیک ایرانی خیلی نادر کاری اجرا می‌شد. با توجه به سابقه حضور پیانو در موسیقی دستگاهی و کلاسیک ایرانی بالغ بر ۱۷۰ سال و حتی پیش از ورود ویلن، باز هم به نسبت توجه کمتری بدان شده است وحال شاهد اقبال آن توسط هنرمندانی، چون محمدرضا امیرقاسمی هستیم. آنچه که دراین شب مخاطبان شاهدش بودند بخشی از میراث موسیقی ملی ایران بود که توسط هنرمندان پیانوی ایرانی ساخته و پرداخته شد. (بجز قطعه‌ استاد همایون خرم که توسط امیرقاسمی برای پیانو بازنویسی شده بود)

امیرقاسمی خود معتقد است که دو نفر از مهمترین سرمایه‌های موسیقی ملی ایرانی، استادان «مرتضی محجوبی» و «جواد معروفی» که از پایه گذاران موسیقی ملی ایران محسوب می‌شوند و مقامشان بالاست از جمله نوازندگان پیانو ایرانی بودند.

آثاری که در قالب پیانو اجرا می‌شود، قابلا در دو سبک است، نخست آثاری که قابلیت اجرایی با کوک بین المللی پیانو دارند و دوم آثاری که با کوک ایرانی نواخته می‌شوند که خیلی دراین بخش دوم کم کارشده است. امیرقاسمی در این کنسرت تلاش کرد که این دغدغه و رویکرد هنری را در کنار دیگر کارهایش در عرصه موسیقی انجام دهد.

بخش نخست این اجرا به قطعاتی اختصاص داشت از آثار استاد جواد معروفی، البته آثاری که قابلیت اجرای کوک بین المللی دارند، از بین آثارشان دو قطعه فانتزی ژیلا و کوکو خاطره انگیز است که در آلبوم‌های متفاوتشان به کرات منتشر شده و یک قطعه فانتزی دشتی که بعد‌ها روی آن شعر هم گذاشته شده و دربرنامه گل‌ها پخش شد.

یک مجموعه دیگر هم «رویای جوانی» است که در حقیقت شامل سه قطعه است، رویای جوانی، فراق و فانتزی شماره دو که فانتزی و رویای جوانی در دهه ۴۰ و ۵۰ توسط استاد معروفی نوشته شد و توسط خودشان اجرا و ضبط شد.

یک قسمت دیگر برنامه نیز اجرای قطعه «جان عشاق» است که در آواز اصفهان بر اساس ردیف استاد معروفی برای پیانو شروع میشود. مجموعه‌ای سال پس از درگذشت استاد در سال ۷۳ منتشر شد. بخش آواز بیات اصفهان، چهار مضراب و تعدادی قطعات آن مجموعه نیز به علاوه ضربی بیداد و در نهایت یک تصنیف قدیمی اجرا شد.

بخش دوم کنسرت با بخشی از ردیف مفخم الممالک اختصاصی شروع شد که از نوازندگان پیانو دوره قاجار بودند. بخش کوتاه ماهور با بازنویسی و روایت خود امیرقاسمی صورت گرفت و یک قطعه دیگر از پیانو نواز و آهنگساز دوره قاجار مشیر همایون شهردار به نام «اپرت مرد دانا» اجرا شد.

در قسمت دیگر ادای دینی به یکی از بزرگترین نوازندگان پیانو ایرانی که جایشان در ایران خالی است، اردشیر روحانی با قطعه فانتزی اصفهان براساس نگارش خود او اجرا شد. همچنین دو قطعه از مرحوم استاد همایون خرم در مایه شور نیز که توسط محمدرضا امیرقاسمی بازنویسی شده، اجرا شد و در نهایت هم قطعه‌ای از خود محمدرضا امیرقاسمی در دستگاه نوا که درسال ۱۴۰۱ نوشته شده بود اجرا شد. در پایان هم امیرقاسمی یکی از ساخته هایش بنام پاییز تهران نواخت.

براساس این گزارش، امیرقاسمی نخستین رسیتال با مضمون پیانونوازی در ایران را در اسفند ۱۳۸۰ در فرهنگسرای نیاوران برگزار کرد، بعد از آن جسته و گریخته در گروه موسیقی خود به نام گروه برف که از سال ۱۳۹۳ فعال است بخش‌های اختصاصی به پیانو ایرانی وجود داشته است. همینطور ایشان در جشنواره سی و نهم فجر هم شب مرتضی محجوبی را برگزار کرد.

امیرقاسمی عنوان می‌کند که دراین کنسرت از آثار مرتضی محجوبی اثری انتخاب نکرده، چون کوک پیانوی موزه موسیقی در کوک بین المللی است و امکان اجرای آثار استاد محجوبی نبود.